เมื่อวันที่30 เมษายน ที่สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) จัดเวที สช.เจาะประเด็น เรื่อง”สุขภาพแรงงานนอกระบบ : ความจริงที่ถูกลืม” โดยนางพูลทรัพย์ สวนเมือง ตุลาพันธ์ มูลนิธิเพื่อการพัฒนาแรงงานและอาชีพกล่าวว่า ปัจจุบันมีแรงงานทั้งสิ้น 38.4 ล้านคน เป็นแรงงานนอกระบบสูงถึง 24.3 ล้านคน แรงงานในระบบ 14.1 ล้านคน โดยแรงงานนอกระบบมีจำนวนสูงเป็น 2 ใน 3 ของแรงงานทั้งประเทศ แต่ปัญหาคือ คนกลุ่มนี้กลับถูกละเลย ค่าแรงถูกเอารัดเอาเปรียบมาก เช่น ตัดเย็บผ้าได้ค่าจ้างวันละ 150-200 บาท ขอดเกล็ดปลาได้วันละ 30 บาท แตกต่างจากค่าจ้างขั้นต่ำ 300 บาทมาก พระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) คุ้มครองผู้รับงานไปทำที่บ้าน พ.ศ.2553 ซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 15 พฤษภาคม 2554 แต่ความเป็นจริงติดขัดมาตลอดกลายเป็นกระดาษ รวมทั้ง ม.40 ของ พ.ร.บ.ประกันสังคม พ.ศ.2533
นายวินัย ลู่วิโรจน์ รองอธิบดีกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน กล่าวถึง พ.ร.บ.คุ้มครองผู้รับงานไปทำที่บ้าน พ.ศ.2553 ว่า ขณะนี้เร่งผลักดันกฎหมายลูก 14 ฉบับ เมื่อปี2554 ประกาศใช้ไปแล้ว 6 ฉบับ ได้แก่ คำสั่งกระทรวงแรงงานเรื่องการแต่งตั้งพนักงานตรวจแรงงานตาม พ.ร.บ.คุ้มครองผู้รับงานไปทำที่บ้าน 2.คำสั่งกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานเรื่องมอบหมายอำนาจหน้าที่ของพนักงานตรวจแรงงาน 3.เรื่องการออกแบบคำร้องและคำสั่งพนักงานตรวจแรงงาน 4.เรื่องการออกบัตรประจำตัวพนักงานตรวจแรงงาน 5.ระเบียบกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน และ 6.ระเบียบกรมสวัสดิการ ว่าด้วยเรื่องการรับคำร้องและการพิจารณาคำร้องของพนักงานตรวจ
“ที่เหลืออีก 8 ฉบับเป็นการออกกฎกระทรวงแรงงาน คาดว่าภายใน 2 เดือน ร่างกฎกระทรวงเรื่องการกำหนดงานที่มีลักษณะอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพและความปลอดภัยของหญิงตั้งครรภ์ และร่างกฎกระทรวง เรื่องการกำหนดงานที่ห้ามผู้จ้างงานหรือผู้รับงานไปทำที่บ้าน ซึ่งอยู่ระหว่างรอข้อมูลเชิงวิชาการเช่นกันจะแล้วเสร็จ ฯลฯ” นายวินัยกล่าว
นพ.ประทีป ธนกิจเจริญ รองเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กล่าวว่า แรงงานนอกระบบปัจจุบันมีทั้งสิ้น 24.3 ล้านคน ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มเกษตรกรรม 14.4 ล้านคน รองลงมากลุ่มขายส่งและการขายปลีก 3.9 ล้านคน กลุ่มโรงแรมและภัตตาคาร 1.9 ล้านคน กลุ่มผลิต 1.3 ล้านคน และกลุ่มก่อสร้าง 9.2 แสนคน โดยส่วนใหญ่กลุ่มแรงงานนอกระบบเหล่านี้จะอยู่ในระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าอยู่แล้ว ดังนั้น หากต้องการดึงกลุ่มแรงงานนอกระบบในส่วนผู้ทำงานอิสระเข้าร่วมในประกันสังคม ควรมีการเพิ่มสิทธิประโยชน์ที่จูงใจ อย่างในส่วนการรักษาพยาบาลมีกองทุนหลักประกันสุขภาพฯอยู่แล้ว ก็ควรไปเพิ่มสิทธิอื่นมากกว่า
นพ.ประทีปกล่าวอีกว่า สำหรับกลุ่มแรงงานที่รับงานไปทำที่บ้านนั้น ปัญหาสำคัญคือ สภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมจนส่งผลต่อสุขภาพ การนั่งนานๆ ย่อมมีปัญหาต่อหลัง หรือการสูดดมสี ล้วนเป็นปัญหาทั้งสิ้น ตรงนี้ สปสช.ได้ร่วมกับท้องถิ่นจัดตั้งกองทุนสุขภาพตำบล ซึ่งเริ่มดำเนินการตั้งแต่ปี 2549 จนถึงปัจจุบันครอบคลุมร้อยละ 99 ทั่วประเทศ หรือ 7,700 แห่ง ดำเนินการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค และฟ็นฟูสมรรถภาพของประชาชน
ที่มา มติชน (กรอบบ่าย) ฉบับวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2555