ในช่วงต้นเดือนเมษายนของทุกปี นับเป็นช่วงเวลาสำคัญของชายไทย ที่มีอายุครบ 21 ปี โดยมีกฎหมายสูงสุดที่กำหนดให้ชายไทยทุกคนต้องเข้ารับราชการทหาร
ชายไทยที่อายุครบและมีชื่อในทะเบียนการเกณฑ์ มารวมกันอย่างมากมาย มีกองทหารที่มาทำหน้าที่คัดเลือก ตามขั้นตอนอย่างถี่ถ้วน ตั้งแต่การตรวจร่างกาย วัดส่วนสูง ขนาดหน้าอก แล้วก็คัดแยกเป็นกลุ่มๆ
คนจำพวกที่ 1 ได้แก่ ทหารกองเกินซึ่งมีรายการสมบูรณ์ดี
- คนจำพวกที่ 2ได้แก่ คนซึ่งมีร่างกายที่เห็นได้ชัดว่าไม่สมบูรณ์ดีเหมือนคนจำพวกที่ 1 แต่ไม่ถึงกับทุพพลภาพ ตามกฎกระทรวงฉบับที่ 37(พ.ศ.2516) ออกตามความในพระราชบัญญัติรับราชการทหารพ.ศ.2497
- คนจำพวกที่ 3 ได้แก่ คนซึ่งมีร่างกายยังไม่แข็งแรงพอที่จะรับราชการทหารในขณะนั้นได้ เพราะป่วยซึ่งจะบำบัดให้หายภายในกำหนด 30 วันไม่ได้
- คนจำพวกที่ 4 ได้แก่ คนพิการทุพพลภาพ หรือมีโรคซึ่งไม่สามารถจะรับราชการได้ตามกฎกระทรวงฉบับที่ 74 (พ.ศ.2540) ออกตามความในพระราชบัญญัติรับราชการทหาร พ.ศ.2497
กลุ่มที่ สนใจเข้ารับราชการทหาร จะสมัครและเลือกเหล่าที่จะไปอยู่ ได้เลย สำหรับคนที่จบการศึกษาระดับ ปวท., ปวส., อนุปริญญาฯ หรือปริญญาตรีขึ้นไป เพียงแค่หกเดือน เท่านั้น ถ้าหากจบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย คือ ม.๖ ปวช. ต้องเป็น ทหาร ๑ ปีจึงจะปลดประจำการ
ส่วนพวกจับใบดำ ใบแดง ถ้าหากจบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย คือ ม.๖ ปวช. ต้องเป็น ทหาร ๒ ปี จึงจะปลดประจำการ กลุ่มที่จบการศึกษาระดับ ปวท., ปวส., อนุปริญญาฯ หรือปริญญาตรีขึ้นไป เป็น ๑ปี เท่านั้น
อีกกลุ่มหนึ่งจะเป็นกลุ่มที่ ขอผ่อนผัน ทั้งเพื่อเรียน และอยู่ระหว่างการบวชเรียน หรือบาดเจ็บ แต่ทุกปีก็จะต้องมารายงานตัว ทั้งการผลัดต่อหรือไม่ผลัดต่อก้อตาม
อีกส่วนนึงที่เรียกเสียงฮือฮา และเป็นสีสันของการคัดเลือกทหารหลายแห่ง คือพวกสาวประเภทสองนั่นเอง หลายท่านก้อมาแบบสบายๆมา หลายท่านมาแบบสวยจัดเต็มมา ชายไม่แท้กลุ่มนี้ ก้อจะถูกตรวจร่างกายและสภาพจิตใจโดยแพทย์ทหาร อย่างถี่ถ้วนก่อนคัดออก เพราะเคยมีบางคนที่ใช้ช่องว่างตรงนี้เพื่อหลบเลี่ยงการเป็นทหาร
หลังจากการคัดกลุ่มเสร็จก้อนับเป็นเวลา สำคัญคือการจับใบดำ ใบแดง
ก่อนเข้าจับ ตัวแทนกำนัน แต่ละตำบลจะจับลำดับตำบลที่จะมาจับก่อนหลังก่อน แล้วจึงจะเรียกตามตำบลที่จับได้ลำดับต่างๆ บรรยากาศช่วงนี้นับเป็นช่วงลุ้น ของหลายๆคนทั้งคนที่ต้องจับใบดำ ใบแดง เองหรือญาติพี่น้องที่มากำลังใจกันอย่างล้นหลาม
หลังจากเสร็จการคัดเลือกแล้ว กลุ่มทหารใหม่ผลัด ๑ จะมีเวลาสำหรับเตรียมตัวประมาณ ๑เดือนจึงจะไปเข้ารับการฝึกในค่ายทหารตามเหล่าต่างๆ ส่วน กลุ่มทหารที่เป็นผลัดสองก็จะมีเวลาเตรียมตัวนานอีกนิด เพราะจะเข้ารับการฝึกประมาณเดือนพย.
จากคนเก่าเล่ามาว่าสมัยก่อน ตอนจับแล้วไม่มีโอกาสได้กลับมาเตรียมตัวเหมือนสมัยนี้เลย เพราะพอจับได้ใบแดง ก้อพาขึ้นรถเข้าค่ายทหารไปเลย ผ่านไปเป็นหกเดือน ถึงปี จึงจะได้กลับมาบ้านกันที สมัยนี้มีทั้งเวลาเตรียมตัว มีเวลาพักมากขึ้น มีเครื่องมือสื่อสารที่สามารถติดต่อกันได้หลายช่องทาง อีกทั้งเบี้ยเลี้ยงที่ได้รับก้อมีมากขึ้นกว่าเมื่อก่อน ก้อมีด้วยกันหลายปัจจัย และหลายเหตุผล ผลที่ตามคือระยะหลังๆมานี้มีชายไทยที่สมัครเขาไปเป็นทหารกันมากขึ้น นับเป็นเรื่องที่ดีที่เขาเหล่านั้นเต็มใจ ที่จะรับใช้ชาติ อย่างมีความสุข
แต่ยังมีอีกส่วนที่ทำผิด ไม่ยอมมารับการเกณฑ์ทหารกองเกิน หากหลีกเลี่ยงหรือขัดขืนไม่เข้ารับราชการทหารนั้นกฏหมายว่าไว้ว่า มีความผิดต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่ ๓ ปี ถึง ๔ ปี