สวัสดีครับท่านผู้ฟัง ผมเช เชลศ ธำรงฐิติกุล สถานีวิทยุชุมชนคนหนองหญ้าไซ อำเภอหนองหญ้าไซ จังหวัดสุพรรณบุรี กลับมาพบกับท่านผู้ฟังอีกเช่นเคย นะครับ
ในสัปดาห์นี้จังหวัดสุพรรณบุรี ในพื้นที่หลายอำเภอมีการจัดงานบวชพระตามประเพณีไทย ซึ่งเป็นการตอบแทนบุญคุณบิดามารดาปู่ย่าตายาย โดยส่วนใหญ่บวชลูกบวชหลานทั้งทีก็จะจัดงานใหญ่ เชิญแขกมาร่วมงานมากมาย จัดกินเลี้ยงโต๊ะจีน มีดนตรีวงใหญ่ พร้อมเครื่องแห่แตรวง ที่ขาดไม่ได้คือน้ำเมาเหล้าเบียร์
ผมมีข้อสังเกตว่าพิธีกรรมบางช่วงของงานบวชพระผิดเพี้ยนประเพณีไปแล้ว เช่น “การจับนาค”ในช่วงพิธีรับนาคก่อนอาบน้ำนาค
พิธีกรรมของงานบวชก็จะมี พิธีไปรับนาคที่วัดมาประกอบพิธี โดยในช่วงเวลา ๑๐ นาฬิกา บรรดาญาติพี่น้องเพื่อนเจ้านาค ก็จะตั้งขบวนแห่ไปรับนาคที่วัด มีเครื่องแห่แตรวงนำหน้า มีนางรำ และที่ขาดไม่ได้เลยคือ “น้ำเมาเหล้าเบียร์) ซึ่งในพื้นที่ชนบทให้ความสำคัญมาก ต้องมีเลี้ยงกินกันอย่างมากเพื่อให้ฟ้อนรำกันสนุกสนาน
เมื่อขบวนแห่ไปถึงวัด นาคก็จะกราบไหว้ บอกกล่าวสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในวัด เช่น ตาเจ้าวัด เพื่อขอบวชทดแทนบุญคุณบิดามารดา หลังจากนั้นก็เข้าขบวนแห่ แห่นาคกลับบ้าน ตามประเพณีขั้นตอนนี้ พ่อกับแม่ จะไม่มารับนาค โดยจะรอนาคอยู่ที่บ้าน ปล่อยให้เป็นหน้าที่ของบรรดาญาติและเพื่อนๆนาค
เมื่อขบวนแห่มาถึงบ้านก็จะมีญาติผู้ใหญ่พานาคมาหาคุณแม่นาค ที่รออยู่ในชายคาบ้าน เพื่อรับนาคไปประกอบพิธีอาบน้ำนาค ซึ่งในช่วงนี้จะก็มีการเล่น “จับนาค” จับนาคคือการสร้างอุปสรรคในการบวชนาค โดยการจับนาคก็จะมีญาติและเพื่อนๆของนาคจับตัวนาคเอาไว้ไม่ให้ไปหาคุณแม่ บางครั้งเล่นแรงๆก็จะพานาคเข้าป่า ลุยดง หรือฟ้อนรำล้อมเจ้านาคเอาไว้ เพราะพวกเขามีความเชื่อว่าคนจะบวชพระย่อมได้พบกับอุปสรรคต่างๆ หากตั้งใจจะบวชก็จะต้องต่อสู้กับอุปสรรคได้ เป็นความเชื่อตามประเพณี แต่ปัจจุบันมีเจตนาที่ผิดเพี้ยนไป
เมื่อรู้ว่ามีการจับนาคเกิดขึ้น ก็ต้องมีการไถ่ตัวนาค โดยปัจจุบันญาติพี่น้องของเจ้าภาพก็จะนำน้ำเมาเหล้าเบียร์ไปมอบให้คนจับนาค เพื่อไถ่ตัวนาค มาประกอบพิธีอาบน้ำนาคต่อไป
ในอดีต การจับนาค จะเล่นเฉพาะช่วงหน้าสงกรานต์ หากมีการแห่รับนาคผ่านคนเล่นสงกรานต์ก็จะมีเล่นจับนาคกัน แต่ปัจจุบันมีการเล่นจับนาคเกือบทุกบ้าน ซึ่งผิดเพี้ยนประเพณีเมื่อครั้งอดีตที่ผ่านมา และมีเจตนาเพื่อต้องการน้ำเมาเหล้าเบียร์มากกว่า
ในบางครั้งที่เจ้าภาพไม่รู้ตัวมาก่อน อาจมีการกระทบกระทั่ง ลงไม้ลงมือมีเรื่องมีราวกัน เพราะว่าเจ้าภาพไม่เล่นด้วย เป็นการฉวยโอกาสของบรรดาขี้เมา ที่ต้องการน้ำเมาเหล้าเบียร์
บางงานจับนาคยังไม่พอ ไปจับกลองเครื่องแห่ ทำให้แห่เดินหน้าไปไม่ได้ ถ้าหากจะให้แห่ต่อไปได้ต้องเอาเหล้าเบียร์มามอบให้ อันนี้ชัดเจนเป็นการฉวยโอกาสของบรรดาขี้เมา ซึ่งถ้าเจ้าภาพใจดีเขาก็มอบให้ แต่หากเจ้าภาพหงุดหงิดเนื่องจากทำให้เสียเวลา อาจมีการกระทบกระทั่ง ลงไม้ลงมือมีเรื่องมีราวกัน หรือไม่เจ้าภาพก็จะบอกว่าถ้าเครื่องแห่ไม่เดินแห่ต่อไปจะไม่ยอมจ่ายเงินค่าจ้าง และให้ไปเก็บเงินกับคนที่ขัดขวางจับกลองเอาไว้
การจับนาค จึงเป็นเครื่องมือของนักฉวยโอกาส ที่มีเจตนาเพื่อต้องการน้ำเมาเหล้าเบียร์ มากกว่าเพื่อสั่งสอนเจ้านาคในการบวชทดแทนบุญคุณพ่อแม่ปู่ย่าตายาย หาได้เป็นการสั่งสอนนาคตามประเพณีไม่
คุณผู้ฟังลองสังเกตดูว่าแถวบ้านท่านมีเหตุการณ์แบบนี้หรือไม่ ถ้ามีลองดูว่าเขามีเจตนาอะไร หรือเป็นการทำผิดเพี้ยนประเพณีเหมือนที่หนองหญ้าไซ สุพรรณบุรี

เชลศ ธำรงฐิติกุล รายงาน