สวัสดีครับท่านผู้ฟัง ผมเช เชลศ ธำรงฐิติกุล วิทยุชุมชนคนหนองหญ้าไซ อำเภอหนองหญ้าไซ จังหวัดสุพรรณบุรี กลับมาพบกับท่านผู้ฟังอีกเช่นเคย ในสัปดาห์นี้อยู่ในช่วงปลายเดือนพฤศจิกายน หน้าหนาวมาเยือนอีกครั้งนะครับ หน้าหนาวของทุกปีหลังเกี่ยวข้าวชาวนาที่นี่เขาจะว่างงาน และจะหารายได้จากการเก็บเกี่ยวพืชชนิดอื่นๆที่ปลูกไว้ เช่น ตัดอ้อย และกระเจี๊ยบ
พอถึงช่วงปลายปี ผลกระเจี๊ยบก็จะแก่เต็มที่ จะมีสีแดงสดบานสะพรั่งรับลมหนาว พร้อมที่จะต้องเก็บเกี่ยวมากิน มาขายใช้ประโยชน์
ชาวนาจะปลูกกระเจี๊ยบไว้ในที่ดอนของแปลงนา(ที่ดอนคือที่ดินที่เป็นเนินสูงตามลักษณะภูมิประเทศ)พร้อมกับปลูกพริก ปลูก ผัก ข้าวโพด พืชสวนครัว ถั่วฝักยาวและ พืชสมุนไพรต่างๆ เอาไว้กินเอาไว้ใช้ เหลือกินก็ขาย
หน้าแล้งก็จะต้องเก็บเกี่ยวกระเจี๊ยบ โดยตัดกระเจี๊ยบที่แก่เต็มที่ทยอยเก็บเกี่ยวไปเรื่อยๆจนหมดลูกผล เมื่อเก็บมาแล้วก็ต้องเอามา “แทงกระเจี๊ยบ”
แทงกระเจี๊ยบ หมายถึง วิธีการเอาเหล็กท่อกลวงทำปลายให้แหลมๆทำหยักฟันปลา มีด้ามจับให้ถนัดมือ โดยเอาดอกกระเจี๊ยบมาแทงเสียบตรงช่วงกลางดอกตรงเกสรกระเจี๊ยบ รอยคมเหล็กหยักฟันปลาก็จะเสียบเข้ากลางเกสรและดันให้ทะลุตรงกลางดอกกระเจี๊ยบ เพื่อแยกดอกกระเจี๊ยบและเกสรกระเจี๊ยบออกจากกัน โดยดอกกระเจี๊ยบแห้งจะให้ทำยาสมุนไพร เอไปต้มน้ำตาลทำน้ำกระเจี๊ยบเครื่องดื่มสมุนไพร เอาไปเคี่ยวน้ำตาลทำแยมทาขนมปัง จะมีรสเปรี้ยวหวานตามธรรมชาติ โดยดอกกระเจี๊ยบแห้งจะมีราคาประมาณกิโลละ ๑๓๐ – ๑๕๐ บาท ราคาขึ้นลงตามปริมาณกระเจี๊ยบ ปีไหนมากจะถูก ปีไหนน้อยจะแพง
เกสรกระเจี๊ยบจะใช้ผสมยาสมุนไพร แต่มีราคาไม่กี่สตางค์
หน้านี้ชาวบ้านเกือบทุกบ้านก็จะเก็บกระเจี๊ยบ แทงกระเจี๊ยบ และตากกระเจี๊ยบให้แห้งก่อนนำไปกินไปใช้ไปขาย ชาวบ้านคนไหนที่ทำกระเจี๊ยบมากๆจะทำไม่ทันก็ต้องจ้างคนที่ว่างๆมาช่วยเก็บกระเจี๊ยบ จะว่าจ้างเป็นรายวันวันละไม่เกิน ๑๕๐-๒๐๐ บาท และก็จ้างแทงกระเจี๊ยบพร้อมตากแดดกิโลละ ๒ บาท ซึ่งกระเจี๊ยบสดเต็มกระสอบปุ๋ยจะหนักประมาณ ๒๐ กิโลกรัม ซึ่งในแต่ละวันถ้าคนที่มีประสบการณ์แทงกระเจี๊ยบได้ประมาณ ๑๐๐ กิโลกรัม ก็จะมีรายได้ประมาณ ๒๐๐ บาทต่อวัน ก็จะเริ่มแทงกันต้องแต่สายๆพักเที่ยง มาต่อบ่ายถึงสามสี่โมงเย็นพักหุงหาอาหารเย็น กินข้าวเย็น ก็จะมาเริ่มอีกทีตอนหัวค่ำจนถึงสี่ทุ่มละครจบ เรียกว่าแทงไปดูละครไป “ก็ดีกว่าอยู่เฉยๆ” ชาวบ้านเขาว่าอย่างนั้น
ก็เกิดงานสร้างรายได้มาจุนเจือครอบครัวช่วงว่างเว้นจากการทำนา ช่วงหน้าหนาว ในแต่ละปีกระเจี๊ยบก็จะเก็บเกี่ยวได้ก็จะตรงกับหน้าหนาวพอดี ช่วงปลายปีถึงต้นปีหน้า มีช่วงเดียวปีละครั้ง
นี่คือวงจรชีวิตช่วงหนึ่งของชาวนาในรอบ ๑ ปี และยังมองเห็นการวางแผนเพาะปลูกแบบผสมผสาน การจัดแบ่งที่ดินเพาะปลูกตามลักษณะภูมิประเทศ ปลูกข้าวในที่ราบลุ่ม ปลูกพืชผักในที่ดอน มีบ่อยืมเอาไว้เก็บน้ำไว้ใช้เอาไว้เลี้ยงปลา ทยอยเก็บเกี่ยวหารายได้ต่อเนื่องหลังจากเกี่ยวข้าวนาปี
นี่คือการใช้ชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวง และ ตามอย่างปู่ยาตายายที่สั่งสอนมาแต่โบราณ
ผลที่เกิดขึ้นกับชาวนาที่นี่คือ มีงานทำ มีอาชีพเสริม มีรายได้ มีของกินใช้ เหลือกินก็ขาย ทำกันแบบชาวบ้านง่ายๆเป็นไปตามวิถีชีวิตท้องทุ่งนาภาคกลางนี้
คุณผู้ฟังละครับ เคยมีประสบการณ์อย่างนี้มาก่อนหรือเปล่า ลองนึกถึงเรื่องราวในอดีตกันนะครับ
เชลศ ธำรงฐิติกุล รายงาน