ตอน แบ่งปันน้ำแบ่งปันน้ำใจ ตอนที่ 2 คำตอบสุดท้ายในสถานการณ์ภัยแล้งของชาวนาสุพรรณ
สวัสดีครับคุณผู้ฟัง ผมเช เชลศ ธำรงฐิติกุล วิทยุชุมชนคนหนองหญ้าไซ สุพรรณบุรี กลับมาพบกับท่านผู้ฟังในสัปดาห์นี้ ผมได้ติดตามความเคลื่อนไหวของชาวบ้านในพื้นที่ 4 อำเภอ หนองหญ้าไซ ด่านช้าง เดิมบางและสามชุก ที่มีการประชุมกลุ่มผู้ใช้น้ำเขื่อนกระเสียว ในสภาวะฝนทิ้งช่วงน้ำในเขื่อนเหลือน้อย
การประชุมกลุ่มผู้ใช้น้ำได้จัดประชุมจนครบทั้ง 9 กลุ่มคลองแล้ว โดยมติที่ประชุมทั้งหมด 5 : 4 ให้หยุดส่งน้ำเพื่อทำนาในฤดูแล้งมีนาคม2556นี้ชาวบ้านจะหยุดทำนา 5 กลุ่มคลอง และมีมติให้เปิดน้ำทำนา โดยยอมเสี่ยงไปตายเอาดาบหน้า 4 กลุ่มคลอง
ผลมติที่ประชุมรวมกันจึงเป็นคำตอบของชาวบ้านที่มากกว่าครึ่งของคนใช้น้ำ พวกเขาจะหยุดส่งน้ำเพื่อทำนาแล้วเก็บรักษาน้ำต้นทุนเอาไว้ในฤดูนาปี2556 ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายของรัฐที่ไม่ต้องการให้เสี่ยงเสียหาย
แต่จะต้องรอมติจากที่ประชุมคณะกรรมการบริหารจัดการน้ำ ที่มาจากผู้แทนคลอง ผู้แทนพื้นข้างเคียง(ตำบลหนองราชวัตร) นายกองค์การบริหารส่วนตำบลในเขตส่งน้ำ เกษตรอำเภอทั้ง 4 อำเภอ ผู้แทนโรงงานน้ำตาลมิตรผล ผู้แทนโรงงานเอธานอน ผู้แทนการประปาด่านช้าง และชลประทาน รวมกันทั้งหมด 51 เสียง
ซึ่งจะมีการประชุมคณะกรรมการบริหารจัดการน้ำในวันที่ 21 พฤศจิกายน นี้ ที่เขื่อนกระเสียว
การประชุมคณะกรรมการบริหารจัดการน้ำเป็นการตัดสินใจที่จะใช้น้ำเขื่อนกระเสียว ตามแผนการใช้น้ำปี2555/2556 ที่เป็นตัวกำหนดการใช้น้ำในเขื่อนกระเสียว
ซึ่งก่อนจะลงมติก็จะต้องมีการนำเสนอข้อมูล สถิติ การบริหารจัดการน้ำปีที่ผ่านมา สถานการณ์น้ำในเขื่อนในปัจจุบัน และข้อเสนอของชาวบ้านที่ฝากผ่านตัวแทนเพื่อให้เข้าเป็นวาระสำคัญในการร่วมกันพิจารณา รวมถึงปัญหาที่เกิดขึ้นระหว่างการบริหารจัดการน้ำ ปัญหาที่เกิดจากคน ปัญหาที่เกิดจากคลองประตูน้ำ คลองระบายชำรุดและตลอดจนไปถึงการเอ็กซเรย์พื้นที่รับน้ำที่เป็นปัญหาหรืออาจเป็นปัญหาในอนาคต ซึ่งมีความสำคัญต่อการบริหารจัดการน้ำทั้งสิ้น
การให้ความสำคัญต่อการแก้ปัญหาของชาวบ้าน การมีส่วนร่วมแก้ปัญหาด้วยกัน การช่วยเหลือเดินน้ำระบายน้ำระหว่างรอยต่อคลอง การสื่อสารกันอย่างทั่วถึงตั้งแต่ในระดับคลองจนไปถึงเขื่อนจนถึงที่ประชุมคณะกรรมการบริหารจัดการน้ำ ทั้งหมดนี้ทำให้ชาวบ้านเห็นใจกันแล้วจึงช่วยเหลือกันเคารพกติการ่วมกันสามารถแบ่งปันน้ำที่เหลืออยู่น้อย ให้ได้ประโยชน์มากที่สุดของคนส่วนใหญ่
การประชุมคณะกรรมการบริหารจัดการน้ำเป็นการตัดสินใจบนพื้นฐานการมีส่วนร่วมของทุกฝ่ายยึดหลักประชาธิปไตย ใช้เหตุผล คำนึงถึงด้านสิทธิ์มนุษย์ชน มีกติกาของสังคม
การลงมติจากที่ประชุมในปีนี้ให้ลงมติในทางลับ เพื่อไม่ให้เกิดความรู้สึกว่าตัวคณะกรรมการแต่ละท่านเข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
ถ้าในปีนี้มติที่ประชุมคณะกรรมการบริหารจัดการน้ำ ออกมาว่าให้ปิดน้ำไม่ส่งน้ำเพื่อทำนา ชาวบ้านก็ต้องหารายได้จากอย่างอื่นเช่น ปลูกมะเขือ ผัก ดอกดาวเรือง ที่ใช้น้ำน้อยมาก และจะเป็นปัญหากับกลุ่มเป็ดไล่ทุ่งซึ่งไม่มีน้ำก็จะต้องปรับเป็นเลี้ยงแบบเป็ดขุนอาหาร ค่าใช้จ่ายจะมากขึ้น ราคาไข่เป็ดอาจแพงขึ้นในอนาคต
แต่การหยุดส่งน้ำเพื่อทำนาในช่วงฤดูแล้งเดือนธันวาคม-มีนาคม2556นี้ก็จะเป็นการตัดวงจรการแพร่ระบาดของแมลงและตัวเพลี้ยที่กัดกินต้นข้าวได้เป็นอย่างดีตามธรรมชาติ โดยที่ชาวบ้านไม่ต้องเสียเงินซื้อยาฆ่าแมลงฆ่าตัวเพลี้ย
จะเห็นว่าการบริหารจัดการน้ำ ไม่ได้เกิดผลเรื่องน้ำเพียงอย่างเดียว เห็นสังคมประชาธิปไตย เห็นความร่วมมือกันช่วยเหลือกันสามารถลดความเหลื่อมล้ำของสังคมได้ เห็นการสื่อสารกันจนสามารถรู้เท่าทันสถานการณ์ ตลอดจนไปถึงการร่วมกันวางแผนและแก้ปัญหาร่วมกัน จนอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุขในสถานการณ์ภัยแล้งครั้งนี้
ข้อมูลที่ผมนำเสนอในครั้งนี้พี่น้องสามารถนำไปปรับใช้ ในพื้นที่ต่างๆทั่วประเทศได้
ขอย้ำอีกครั้งว่า “ ไม่ใช่แค่การบริหารจัดการน้ำ แต่เป็นการสร้างสุขภาวะที่ดีของชุมชนนั่นเอง ”
เชลศ ธำรงฐิติกุล รายงาน