เครือข่ายพยาบาลเพื่อการควบคุมยาสูบแห่งประเทศไทยร่วมกับเรือนจำกลางเชียงราย ในการปกป้องสุขภาพและช่วยให้ผู้ต้องขังปลอดภัยจากอันตรายจากควันบุหรี่เพื่อขับเคลื่อนไปสู่การเป็นเรือนจำปลอดบุหรี่ต้นแบบ

รองศาสตราจารย์ ดร. สุรินธร กลัมพากร ผู้รับผิดชอบแผนงานการพัฒนาแนวปฏิบัติเพื่อการควบคุมยาสูบในเรือนจำ ภายใต้เครือข่ายพยาบาลเพื่อการควบคุมยาสูบแห่งประเทศไทย เปิดเผยกับนักข่าวสุขภาวะว่า ทางเครือข่ายฯ ได้ตระหนักถึงอันตรายของบุหรี่ต่อสุขภาพของตัวผู้สูบบุหรี่และผู้ที่อยู่ใกล้ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ต้องขังที่มีความเป็นอยู่ที่แออัด และมักนิยมสูบบุหรี่ เพื่อใช้แก้ปัญหาความเครียด ซึ่งกลับเป็นการซ้ำเติมและก่อปัญหาสุขภาพตามมา จึงได้ร่วมกับเรือนจำกลางเชียงราย ในการพัฒนาและทดลองใช้แนวปฏิบัติเพื่อการควบคุมยาสูบในเรือนจำ โดยมี นางสาวบุษกร ภิระบรรณ พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ เป็นผู้รับผิดชอบโครงการ โครงการดังกล่าวได้ถูกจัดขึ้นใน ระหว่างเดือนมกราคม- ธันวาคม 2560 โดยแรกเริ่มมีวัตถุประสงค์เพื่อให้แดนหญิงเป็นแดนปลอดบุหรี่นำร่อง ไม่มีการจำหน่าย/นำเข้าบุหรี่ในแดนหญิง และผู้ต้องขังหญิงที่สูบบุหรี่ทุกคนสามารถเลิกบุหรี่ได้

การดำเนินโครงการ เริ่มตั้งแต่มีการสำรวจข้อมูล พื้นฐานเกี่ยวกับการสูบบุหรี่ของผู้ต้องขังและเจ้าหน้าที่ในแดนหญิง พบว่า จากจำนวนผู้ต้องขังและเจ้าหน้าที่รวม 916 คน มีผู้สูบบุหรี่70 คน คิดเป็นร้อยละ7.6 มีการจัดกิจกรรมกลุ่มเพื่อช่วยเลิกบุหรี่ให้กับผู้ต้องขัง จำนวน 70 คน ให้ความรู้เรื่องพิษภัยบุหรี่และวิธีการเลิกบุหรี่ผ่านเสียงตามสาย จัดบอร์ด ให้คำปรึกษาเพื่อช่วยเลิกบุหรี่รายบุคคล สนับสนุนสมุนไพรกานพลูในการช่วยเลิกบุหรี่ รวมทั้งจัดบริการคลินิกเลิกบุหรี่ในแต่ละแดน และประกาศนโยบายแดนหญิงปลอดบุหรี่โดยผู้บัญชาการเรือนจำกลางเชียงราย โดยไม่มีการจำหน่าย/นำเข้าบุหรี่ในแดนหญิงตั้งแต่วันที่ 30 สิงหาคม 2560 พบว่า ผลการดำเนินโครงการแดนหญิงปลอดบุหรี่ สามารถช่วยให้ผู้ต้องขังหญิงเลิกบุหรี่ได้70คน
จากผลการดำเนินงานดังกล่าว นายพิรุณ หน่อแก้ว ผู้บัญชาการเรือนจำกลางเชียงราย ซึ่งมีความห่วงใยให้ผู้ต้องขังปลอดภัยจากอันตรายจากควันบุหรี่ จึงขยายผลการดำเนินงานโดยประกาศนโยบายให้เรือนจำกลางเชียงรายเป็นเรือนจำปลอดยาสูบ โดยไม่มีการจำหน่าย/นำเข้าบุหรี่ในพื้นที่เรือนจำตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม 2560 พบว่า นโยบายดังกล่าวสามารถช่วยให้ผู้ต้องขังให้เลิกบุหรี่ได้ถึง3,129 คน และผู้ต้องขัง5088 คน ปลอดภัยจากการสัมผัสควันบุหรี่มือสอง

นายพิรุณ หน่อแก้ว กล่าวว่า เรือนจำกลางเชียงรายให้ความสำคัญกับสุขภาพของเจ้าหน้าที่และผู้ต้องขัง ทั้งในกลุ่มผู้สูบและผู้สัมผัสควันบุหรี่ โดยเฉพาะผลกระทบที่เกิดขึ้นกับโรคเรื้อรังที่มีอัตราเพิ่มสูงขึ้น นอกจากนี้การเลิกสูบบุหรี่ยังเป็นส่วนหนึ่งของการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ต้องขัง ให้มีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม อารมณ์ และความรู้สึก ไปในทางที่ถูกต้องเหมาะสม ตามนโยบายของกรมราชทัณฑ์ในการคืนคนดีสู่สังคมต่อไป
อิสระ บุญอนันต์ นักข่าวสุขภาวะ รายงาน