นพ.โสภณ เมฆธน ปลัดกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) กล่าวถึงนโยบายขับเคลื่อนแผนพัฒนาดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ว่า ที่ผ่านมาพบปัญหากองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่นระดับตำบล หรือกองทุน Long Term Care ที่ได้รับงบประมาณจากส่วนกลางไปแล้วกลับไม่กล้าเบิกจ่ายหรือไม่กล้าใช้เงิน เนื่องจากกองทุนไม่ทราบว่าจะใช้อย่างไร หรือใช้เป็นค่าอะไรได้บ้าง
สำหรับงบประมาณการดำเนินการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงเฉลี่ยอยู่ที่หัวละ 5,000 บาท โดย สธ.ได้ออกแบบการดำเนินงานออกเป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่
1.สร้างบุคลากร โดยการอบรมเพื่อจัดเตรียมบุคลากรไม่ว่าจะเป็นผู้จัดการนักบริบาลผู้สูงอายุ (Care Manager: CM) ซึ่งทำหน้าที่บริหารจัดการระบบของทั้งตำบล และนักบริบาลผู้สูงอายุ (Care Giver: CG) ทำหน้าที่เป็นผู้ดูแลผู้สูงอายุ
2.จัดทำแผนดูแลผู้สูงอายุ (Care Plan) เป็นรายบุคคลว่าแต่ละรายต้องดูแลหรือใช้อุปกรณ์ช่วยเหลืออย่างไรบ้าง โดยเป็นหน้าที่ของ CM ในการลงพื้นที่สำรวจประชากรดูว่าทั้งตำบลมีผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะพึ่งพิงจำนวนเท่าใด จากนั้นจึงจะสามารถนำมาเขียนเป็น Care Plan ได้
3.แต่งตั้งคณะกรรมการระดับท้องถิ่น ซึ่งมีผู้นำท้องถิ่น อาทิ นายกเทศมนตรี เป็นประธาน และมีทีม CM ปฏิบัติหน้าที่เสมือนเป็นทีมเลขานุการ คือนำเสนอข้อมูลต่างๆ ให้คณะกรรมการพิจารณา เช่น มีผู้สูงอายุที่ต้องพึ่งพิงจำนวนเท่านี้ จำเป็นต้องได้รับการดูแลอย่างนี้ ต้องใช้งบประมาณจำนวนเท่านี้
“อย่างเช่นต้องซื้อวัสดุ ต้องทำแผล หรือแม้แต่ค่าแรงบุคลากร หรือCG ที่ลงไปเยี่ยมบ้าน ซึ่งทั้งหมดนี้จะเป็นไปตาม Care Plan และจำเป็นต้องขอเงินจากกองทุนเพื่อดำเนินการ ซึ่งก็เป็นอำนาจของคณะกรรมการชุดนี้ในการอนุมัติ” นพ.โสภณ กล่าว
สำหรับขั้นตอนที่ 4 คือ การลงไปปฏิบัติหน้าที่จริง โดย สธ.ตั้งเป้าในการดูแลผู้สูงอายุภาวะพึ่งพิงใน 2 ระดับ ได้แก่ 1.ต้องไม่ให้อาการแย่ลง คือจากผู้ป่วยติดบ้านก็จะต้องไม่กลายเป็นผู้ป่วยติดเตียง 2.เพื่อให้อาการถอยกลับมาดีขึ้น คือจากเป็นผู้ป่วยติดเตียง ก็ดูแลให้สามารถลุกขึ้นมาดูแลตัวเองได้ระดับหนึ่ง
นพ.โสภณ กล่าวว่า สำหรับปัญหาเรื่องกองทุนไม่สามารถเบิกจ่ายได้นั้น สธ.มีแนวทางการแก้ไขปัญหาแล้ว โดยเริ่มจาก 1.การอบรมบุคลากร จะใช้งบประมาณจากกรมอนามัย กล่าวคือกรมอนามัยจะเป็นผู้ของบประมาณให้ ขณะเดียวกันก็อาจมีการบูรณาการร่วมกับหน่วยงานอื่นๆ เช่น งบประมาณจากสำนักงานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย (กศน.) เพื่ออบรม CG ให้มีปริมาณที่เพียงพอ
2.ตามโรงพยาบาลที่ CM ไปสำรวจเพื่อที่จะจัดทำเป็น Care Planนั้น ก็ให้ใช้เงินจากที่สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ให้แต่ละโรงพยาบาลแห่งละ 1 แสนบาท
3.ในส่วนของเงินกองทุนตำบล เมื่อ CM นำ Care Plan ไปเสนอ แล้วคณะกรรมการกองทุนอนุมัติ ก็ให้ทำเป็นรายโครงการ เช่น โครงการที่หนึ่งมีผู้ป่วยจำนวนเท่านี้ ต้องดูแลแบบนี้ ใช้งบประมาณเช่นนี้
“เงินของกองทุนหลักประกันสุขภาพตำบลเป็นเงินขององค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ฉะนั้นจะเอาไปโอนเข้าเงินบำรุงและใช้แบบทั่วไปไม่ได้ จึงต้องเขียนเป็นโครงการและใช้โดยมีเป้าหมายเฉพาะตามโครงการเท่านั้น ยกตัวอย่างคือในพื้นที่ไปขอเงินกองทุนตำบล ไม่ใช่ว่าไปขอมาแล้วโอนเข้าเงินบำรุงแล้วใช้ตามระเบียบเงินบำรุงได้เลย เพราะกฎหมายตีความว่านั่นไม่ใช่เงินของ สปสช. ฉะนั้นเพื่อความปลอดภัยจึงให้ทำเป็นโครงการดีกว่า” นพ.โสภณ กล่าว