วันที่ 22 พฤศจิกายน 2559 โรงแรมอวานี อ.เมือง จ.ขอนแก่น สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) เขต 7 ขอนแก่น จัดการประชุมแกนนำธรรมนูญสุขภาพประดับจังหวัด ครั้งที่ 1 โดยมีทีมแกนนำขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพในพื้นที่ 3 จังหวัด คือ กาฬสินธุ์ ขอนแก่น และมหาสารคาม จำนวนประมาณ 100 คน เข้าร่วมประชุมเพื่อเรียนรู้การดำเนินงานธรรมนูญสุขภาพในพื้นที่ และเตรียมการเพื่อศึกษาดูงานการสร้างและขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพ วันที่ 19 – 20 ธันวาคม 2559 ณ ตำบลหนองหิน อ.เมืองสรวง จ.ร้อยเอ็ด และ ตำบลทุ่งศรีเมือง อ.สุวรรณภูมิ จ.ร้อยเอ็ด
นพ.ปรีดา แต้อารักษ์ ผู้อำนวยการ สปสช. เขต 7 ขอนแก่น บรรยายพิเศาเรื่อง “ทำความรู้จักและเข้าใจธรรมนูญสุขภาพ” ว่า สปสช. ต้องการให้มีหลักประกันสุขภาพที่มั่นคง ทำอย่างไรประชาชน จะไม่ป่วย และมีความมั่นคงทางสุขภาพ ซึ่ง สปสช. ไม่สามารถขับเคลื่อนได้ได้ด้วยองค์กรเดียว แต่ต้องได้รับการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนทั้จากหน่วยงานของรัฐ เช่น กระทรวงสาธาณสุข (สธ.) สำนักงานสุขภาพแห่งชาติ (สช.) และทุกภาคีเครือข่าในพื้นที่ “ธรรมนูญสุขภาพ” เป็นหนึ่งในกระบวนการที่จะขับเคลื่อนด้วยกัน การจัดทำธรรมนูญสุขภาพไม่ใช่เรื่องยาก แต่ต้องมีกติการ่วมกัน โดยใช้กระบวนการทางสังคม ฉันทามติ ซึ่งเริ่มต้นด้วยการมีทีมงานที่เข็มแข็ง การมีผู้นำที่มีวิสัยทัศน์
นายแพทย์ปรีดากล่าวว่า กระบวนการธรรมนูญสุขภาพ นั้นทุกคนในสังคมต้องมาคุยกันก่อน เพื่อนำปัญหาที่มีในชุมชนออกมาตีแผ่ ให้ทุกคนได้รับรู้ และหาทางแก้ไขปัญหาร่วมกัน ให้คนส่วนใหญ่เห็นร่วมกันว่าเรื่องนี้มีปัญหา เช่น เรื่องการจัดการขยะ กรตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร การป้องกันปัญหาเด็กนักเรียนตีกัน ฯลฯ ซึ่งเมื่อมีการดำเนินงานจนได้รับการประกาศใช้เป็นธรรมนูญ จะเป็นความภาคภูมิใจของคนในพื้นที่ทุกคน เพราะธรรมนูญสุขภาพเป็นสิ่งที่กินได้ จับต้องได้ มีความใกล้ตัวกับคนทุกคนในชุมชน และนำไปสู่การมีสังคมอยู่เย็นเป็นสุข
นายทรงพล ตุละทา ผู้อำนวยการศูนย์พัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพแบบมีส่วนร่วม ภาคอีสาน สำนักงานสุขภาพแห่งชาติ (สช.) บรรยายพิเศษ “เสริมพลังเรียนรู้ ธรรมนูญสุขภาพพื้นที่” ว่า หลักการสำคัญของธรรมนูญสุขภาพ คือ ชุมชนและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสามารถจัดทำธรรมนูญสุขภาพพื้นที่เพื่อกำหนดแนวทางสู่ภาพพึงประสงค์ของชุมชนที่เหมาะสมกับบริบทของพื้นที่หรือชุมชน โดยให้ความสำคัญกับการจัดการระบบสุขภาพชุมชนอย่างยั่งยืนด้วยกระบวนการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในชุมชน เงื่อนไขสำคัญในการจัดทำธรรมนูญสุขภาพพื้นที่ ต้องเป็นภาพอนาคต ทิศทางระบบสุขภาพที่คนในตำบล มาร่วมคิด ร่วมกัน ร่วมติดตาม ร่วมรับประโยชน์ ดังนั้นประเด็นที่บรรจุในธรรมนูญสุขภาพ ต้องมาจากความต้องการของคนพื้นที่ และต้องเริ่มต้นด้วยการมีคณะก่อการดีมีคนขับเคลื่อนเกาะติด ด้วยจิตสำนึก จิตสาธารณะ จิตอาสา และจิตเข้มแข็ง ซึ่งธรรมนูญที่ดีจะต้องปรับปรุง ทบทวน เพิ่มเติมได้ ต้องกินได้ เข้าใจง่ายไม่ต้องตีความ ทำง่าย (ใครก็มาร่วมทำได้) และเกิดประโยชน์กับตนเองและชุมชน ด้วยกระบวนการสำคัญคือการสร้างการรับรู้ของคนในชุมชนทุกขั้นตอน