จัดรูปที่ดิน"บ้านตาลเสี้ยน" สู่ความเข้มแข็งภาคเกษตร
เข้าสู่ปีที่ 3 ภาพแห่งความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในเชิงของการพัฒนาเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต เห็นได้ชัดเจนยิ่งขึ้นหากประเมินจากครอบครัวของ อุดม บริรักษ์ อายุ 46 ปี กรรมการกลุ่มผู้ใช้น้ำบ้านตาลเสี้ยน ต.รางสาลี่ อ.ท่าม่วง จ.กาญจนบุรี และชาวบ้านในพื้นที่ เพราะเป็นที่มาของการขับเคลื่อนเกษตรทฤษฏีใหม่ ทั้งนี้ สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือ การเปลี่ยนอาชีพพื้นฐานจากทำนาขยายเป็นการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรที่มีอยู่ ทั้งขุดบ่อเลี้ยงปลา เลี้ยงหมู เลี้ยงไก่ไข่ ปลูกพืชเกษตรระยะสั้น ใช้น้ำน้อย อันทำให้เกิดการใช้ทรัพยากรน้ำได้อย่างยั่งยืน กลไกที่นำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ส่วนหนึ่งมาจากการบรรจุให้พื้นที่ของบ้านตาลเสี้ยน อยู่ในโครงการจัดรูปที่ดิน ซึ่งมีสำนักจัดรูปที่ดินกลาง สังกัดกรมชลประทาน เข้ามาสนับสนุนการพัฒนาผ่านโครงการพัฒนาการเกษตรยั่งยืนและส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน จนทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงเชิงบวก รวมทั้งผลักดันให้เกิดภาคีเครือข่ายในรูปภาคประชาชนเป็นผู้นำ รัฐเป็นผู้สนับสนุน ด้วยแนวคิดสร้างความมั่นคงการจัดสรรน้ำที่จะใช้กับภาคเกษตรนายอุดม บริรักษ์ กรรมการกลุ่มผู้ใช้น้ำบ้านตาลเสี้ยน กล่าวว่า โครงการพัฒนาการเกษตรยั่งยืนและส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน ในเขตโครงการจัดรูปที่ดิน ภายใต้โครงการจัดรูปที่ดิน ที่เกิดขึ้นกับพื้นที่บ้านตาลเสี้ยน ทำให้เกษตรกรในพื้นที่ได้รับประโยชน์ สามารถมีทางเลือกในการประกอบอาชีพ จากเดิมที่ทำนาเพียงอย่างเดียว ก็ขยายไปสู่สาขาเกษตรอื่น ภายใต้แนวทางของการจัดสรรทรัพยากรน้ำให้เกิดประโยชน์สูงสุด ด้าน นายธนกฤติ ศรีบุญมา คณะกรรมการกลุ่มผู้ใช้น้ำบ้านตาลเสี้ยน กล่าวว่า การเข้ามาของภาครัฐกับการจัดทำโครงการดังกล่าว ถือว่ามีส่วนสำคัญกับการส่งเสริมศักยภาพของคนในชุมชน สามารถสร้างวิธีคิดให้กับกลุ่มผู้ใช้น้ำ รวมถึงชาวบ้านในพื้นที่ ที่เห็นได้โดยง่ายจากโครงการนี้ก็คือ ขุดบ่อพักน้ำไว้สำหรับการทำเกษตรในการปลูก คะน้า ผักชี ดอกมะลิ โดยใช้พื้นที่แปลงนา รวมไปถึงการปลูกดีปลี ที่ถือว่าเป็นพืชเศรษฐกิจใหม่ที่ใช้น้ำน้อย ส่วน นายวัฒนา สีรี ประธานกลุ่มผู้ใช้น้ำบ้านตาลเสี้ยน กล่าวว่าสิ่งที่เกิดขึ้นจากโครงการจัดรูปที่ดินก็คือ ในการดำเนินโครงการบนพื้นที่กว่า 1,000 ไร่ เป็นที่มาของการหันไปสู่พืชเกษตรทฤษฎีใหม่มีการปลูกพืชใช้น้ำน้อย เพราะจากฝนแล้งทำให้มีน้ำไม่เพียงพอที่จะใช้ทำนา เกษตรกรบ้านตาลเสี้ยนจึงหันปลูกพืชที่ใช้น้ำน้อย ทั้งมะลิ ,ชะอม,กล้วย ,มะนาว ทำให้ความเป็นอยู่ของเกษตรกรบ้านตาลเสี้ยนยกระดับขึ้นโครงการพัฒนาการเกษตรยั่งยืน และส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน ในเขตโครงการจัดรูปที่ดิน ภายใต้สำนักงานจัดรูปที่ดินกลาง กรมชลประทาน ทำให้ชาวบ้านทั้งในและนอกพื้นที่ เกิดกระบวนการเรียนรู้ ซึ่งกันและกัน รวมไปถึงการเรียนรู้ระหว่างเกษตรกรกับภาครัฐ ก่อให้เกิดองค์ความรู้ที่ได้จากการปฏิบัติจริง โครงการพัฒนาการเกษตรยั่งยืนฯ ทำให้ชาวบ้านตระหนักถึงการใช้น้ำอย่างรู้คุณค่า
สร้างการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน ทำให้กลุ่มผู้ใช้น้ำในเขตจัดรูปที่ดินสามารถพัฒนาเกษตรกรรมตามแนวทางของชุมชนของตนเองได้ และสามารถเข้าใจอย่างถ่องแท้ ว่า เกษตรกรเป็นผู้มีศักยภาพในการดูแลแหล่งน้ำ ร่วมกันคิดออกแบบระบบจัดการน้ำ ดูแลบำรุงรักษาโครงสร้างพื้นฐานได้เอง ซึ่งจะก่อให้เกิดการตระหนักถึงคุณค่าของน้ำ ส่งผลต่อการเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร รายได้ และคุณภาพชีวิตของเกษตรกรได้อย่างยั่งยืน สำหรับ นายสิริวิชญ กลิ่นภักดี ผู้อำนวยการสำนักงานจัดรูปที่ดินกลาง กรมชลประทาน กล่าวว่า จากการดำเนินโครงการขึ้นสู่ปีที่ 3 มุ่งเน้น ไปที่หลักการทำงานแบบมีส่วนร่วม การบูรณาการรวมกับภาคีเครือข่าย จึงส่งผลให้เกิดการขับเคลื่อนชุมชน โดยชุมชน เพื่อชุมชน เกิดผลที่เป็นรูปธรรมทางด้านเศรษฐกิจ สร้างกลุ่มอาชีพทางการเกษตรที่หลากหลาย ที่สำคัญคือเกิดการมีส่วนร่วมทั้งเกษตรกร ทั้งภาคีเครือข่าย อย่างแท้จริง.
จารุณี กฐินหอม สถานีวิทยุเอฟเอ็มเพื่อสุขภาพ 103MHz นักข่าวสุขภาวะภาคกลางรายงาน