รายงานสุขภาวะภาคเหนือ เรื่องรายการสานใจสานพลัง การเลี้ยงผี เดือน ๙
รายงานโดย ลุงจ๊าง สันป่าตอง หรือ นาย ไพศาล ภิโลคำ
วันพฤหัสบดีที่ ๒๑ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๕๘ ทางจันทรคติ ล้านนา เรียกว่า เดือน ๙๘ (เก้า) ออก ๖ ค่ำ(ข้างขึ้น ๖ ค่ำ) หรือ เดือน ๕ ทางล้านนา หรือ ว่า ทางบ้านร้องตีมีด –ร้องปู่ก๋อง ม.๖ ต.ทุ่งสะโตก อ.สันป่าตอง จ.เชียงใหม่ มี ประเพณีเลี้ยงผีที่ดี-เทพ ประจำตระกูล หรือ ผี ปู่ ย่า ตายาย อารักษ์ ส่วนบางบ้าน ก็เลี้ยงผี ศาลพระภูมิ -เจ้าที่ ส่วนบางหมู่บ้าน ก็เลี้ยงผีประจำหมู่บ้าน เจ้าเมือง เจ้าบ้าน บางท้องถิ่น เรียกว่า ผีเสื้อบ้าน ผีเจ้าบ้าน ผีเสื้อเมือง ผีประจำเมือง
เมื่อ เวลา ๐๕.๐๐ น.ทาง ทางครอบครัว จะตื่นขึ้นมาเตรียมการชำแหละ ไก่ที่เลี้ยงไว้ ฆ่า เชือด ต้ม จากนั้น รอสัก ๑.๓๐ ชม..ก็ยกไก่ที่ต้มสุกได้ที่ ลงมาบรรจุกลงบนภาชนะที่เตรียม เช่น ถาด หม้อเขียว กะละมัง เป็นต้น ทางครอบครัวจะนำ เครื่องสักการะ มาประกอบ เช่น เทียน ธูป ข้าวตอก ดอกไม้ เครื่องดื่ม น้ำดื่ม แอลกอฮอล์ล น้ำขมิ้น ส้มป่อย
หมาก เมี่ยง บุหรี่ ส่วนใหญ่ นิยม ทำเป็น บุหรี่ ขี้โย ของทางเหนือ ทำจาก ยาเส้น ขนม ของหวาน ฯลฯ
บุคคลที่เป็นหัวหน้าครอบครัว จะนำเครื่องเซ่น ไปถวายสักการะ แด่ ผี ศาลพระภูมิ –เจ้าที่ ผี ปู่ย่า –ตายาย อารักษ์ ส่วนผีประจำเมือง หรือ ผีเสื้อบ้าน ใช้คนที่อาวุโสสูงสุด นำเครื่องเซ่นไปถวายรวมกัน ณ จุดที่ทำการเซ่นไหว้
การกล่าวคำถวาย ผูนำ จะกล่าว คำขอสุมาอภัย หรือ ขอโทษ ต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ หรือ ผี จากนั้นจะบอกวัตถุประสงค์การนำเครน องเซ่น มาถวาย ประกอบไปด้วยอะไร ผู้นำจะเอ่ยออกมา พร้อมกับ จุด เทียน ธูป รอให้ได้ประมาณ เทียน ธูป ดับ ผู้เข้าร่วมพิธี จะนำน้ำขมิ้น ส้มป่อย ไปปะพรหม ตามศีรษะ หัว ครัวเครื่องเซ่น และนำของที่เซ่น แบ่งไว้บนแท่น พอประมาณ จากนั้นที่ชุมนุมก็จะกราบลาและขอเครื่องเซ่น กลับไปยังครอบครัว และนำน้ำขมิ้น ส้มป่อย ไปปะพรมที่บ้าน สมาชิกในครอบครัว พร้อมกล่าวว่าขอ ลูกหลาน อยู่สุขสบาย เป็น อันเสร็จพิธี
ขอได้รับความขอบคุณ จาก ลุงจ๊าง สันป่าตอง หรือ นาย ไพศาล ภิโลคำ รายงานจาก บ้านร้องตีมีด หริอ ร้องปู่ก๋อง ม.๖ ต.ทุ่งสะโตก อ.สันป่าตอง จ.เชียงใหม่