วันที่ 14 พฤศจิกายน ของทุกปี ถือเป็นวันรณรงค์เบาหวานโลก โดยในปี 2557 นี้ ทางสมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย และกระทรวงสาธารณสุข ได้กำหนดประเด็น ที่ใช้ในการรณรงค์วันเบาหวานโลก ปี 2557 คือ “กินพอเพียง ไม่เสี่ยงเบาหวาน เลือกไม่ยาก เลือกให้เป็น เริ่มด้วยอาหารมื้อเช้า”

นพ.ศรายุทธ อุตมางคพงศ์ ผู้อำนวยการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จ.อุบลราชธานี เปิดเผยว่า โรคเบาหวานเป็นสาเหตุการเสียชีวิตของคนไทยจำนวนมาก เนื่องจากเป็นโรคที่ไม่ปรากฏอาการ รวมทั้งเป็นสาเหตุของโรคแทรกซ้อนในอวัยวะสำคัญหลายระบบของร่างกาย เช่น ตา ไต หลอดเลือด ข้อมูลจากสมาพันธ์เบาหวานนานาชาติ พบว่า ในปี 2556 ประเทศไทยมีผู้ป่วยโรคเบาหวานเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข กว่า 700,000 ราย เสียชีวิตจากโรคเบาหวาน 9,647 ราย หรือเฉลี่ยวันละ 27 คน และจากการจัดอันดับสูญเสียปีสุขภาวะ ปี 2552 พบว่า โรคเบาหวานทำให้เกิดการสูญเสีย เป็นอันดับ 1 ในเพศหญิง คิดเป็นร้อยละ 8.6 และเป็นอันดับ 7 ในเพศชายคิดเป็นร้อยละ 3.8 สมาพันธ์เบาหวานนานาชาติ ได้ประมาณการว่า ในปี 2035 จะมีผู้ที่ป่วยถึง 592 ล้านคน หรือ ใน 10 คน จะพบผู้ป่วยเบาหวาน 1 คน ในปัจจุบันพบว่าประชากรมากกว่า 316 ล้านคนมีความเสี่ยงสูงที่จะพัฒนาไปเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2

สำหรับอาการของผู้ป่วยเบาหวาน สังเกตได้จากการปัสสาวะบ่อยในตอนกลางคืน กระหายน้ำบ่อย อ่อนเพลีย กินเก่ง หิวเก่ง แต่น้ำหนักลดลง เนื่องจากร่างกายนำน้ำตาลไปใช้เป็นพลังงานไม่ได้ จึงมีการสลายพลังงานจากไขมันและโปรตีนจากกล้ามเนื้อ คันผิวหนัง เห็นภาพไม่ชัด ตาพร่ามัว ชาไม่มีความรู้สึก เนื่องจากน้ำตาลสูงนานๆ ทำให้เส้นประสาทเสื่อม เกิดแผลที่เท้าได้ง่าย เพราะไม่รู้สึก ผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ จะส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนกับอวัยวะส่วนต่าง ที่สำคัญได้แก่ โรคเบาหวานเข้าจอประสาทตา เป็นสาเหตุที่สำคัญของการสูญเสียการมองเห็นเป็นอันดับสองรองจากต้อกระจก เกิดจากการทำลายเส้นเลือดขนาดเล็กเป็นระยะเวลานาน โดยเฉลี่ยพบว่าโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตาเกิดขึ้นประมาณร้อยละ 20 ของผู้ป่วยเบาหวาน โดยหากผู้ป่วยเป็นเบาหวานมาเป็นระยะเวลา 15 ปีจะพบโรคเบาหวานเข้าจอประสาทตาได้เพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 80 โดยพบการตาบอดประมาณร้อยละ 2 และการสูญเสียการมองเห็นขั้นรุนแรง ร้อยละ 10 พบความชุกของโรคไตวายเรื้อรังประมาณ ร้อยละ 50 และพบว่ามีผู้ป่วยเพียงร้อยละ 1.9 เท่านั้นที่ทราบว่าตนป่วยเป็นโรคไตวายเรื้อรัง ภาวะแทรกซ้อนทางเท้า อุบัติการณ์การเกิดแผลเท้าเบาหวานพบประมาณร้อยละ 8-17 โรคแทรกซ้อนที่ประสาทส่วนปลายจากเบาหวานประมาณร้อยละ 20-30 และพบโรคเส้นเลือดแดงส่วนปลายอุดตันร้อยละ 3-8 ความชุกของการตัดเท้าหรือขาประมาณร้อยละ 0.5-2

ทั้งนี้ โรคเบาหวานสามารถป้องกันได้ โดยการสร้างเสริมสุขภาพ อย่าให้น้ำหนักตัวมากเกิน ใช้ชีวิตด้วยหลัก “3 อ. 2 ส.” ได้แก่ อ.แรก - อาหาร เลือกรับประทานอาหารไม่หวานจัด มันน้อย เค็มน้อย รับประทานปริมาณเหมาะสม มีผักและผลไม้พอเหมาะ อ.2 - ออกกำลังกาย ประมาณ 50-60 นาที อย่างน้อย 3 วันต่อสัปดาห์ หรือให้ได้ 150 นาทีต่อสัปดาห์ อ.3 - อารมณ์ ไม่ตึงเครียด จัดการความเครียดอย่างเหมาะสม ทำจิตให้สงบ มีสมาธิ ส.แรก – งดสูบบุหรี่ และหลีกเลี่ยงจากสถานที่ที่มีควันบุหรี่ ส.2 – งดดื่มสุรา เนื่องจากการสูบบุหรี่และดื่มสุรา นำมาซึ่งปัญหาสุขภาพหลายอย่าง ค่ะ “กินพอเพียง ไม่เสี่ยงเบาหวาน เลือกไม่ยาก เลือกให้เป็น เริ่มด้วยอาหารมื้อเช้า” ถือเป็นเคล็ดลับในการดูแลสุขภาพให้ห่างไกลจากโรคเบาหวาน นะคะ พบกันใหม่สัปดาห์หน้า นิชรา บุญตะนัย ผู้สื่อข่าวสุขภาวะภาคอีสาน สานใจสานพลัง รายงานจากจังหวัดอุบลราชธานี ค่ะ