จากกรณีที่มีชาวบ้าน ตั้งกระทู้ถามทางอินเตอร์เน็ต เว็ปไซต์ ขอนแก่นลิงค์ ในวันที่ ๑๕ ตุลาคม ๒๕๕๗ ว่า พบแมงมุมชนิดหนึ่งสงสัยจะเป็นแมงมุมมีพิษ ในพื้นที่หมู่ ๘ ตำบลศิลา อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ ๖ จังหวัดขอนแก่น ได้ลงตรวจสอบในพื้นที่ พบร่องรอยรื้อค้นตู้คอมเพรสเซอร์แอร์ รวมถึงร่องรอยการฆ่าแมงมุมตามพื้นปูนซีเมนต์ เมื่อเก็บตัวอย่างแมงมุม และไข่มาจำแนก พบลักษณะสัณฐานวิทยาภายนอกบ่งชี้ว่าเป็นแมงมุมแม่ม่ายสีน้ำตาล
นายกิตติพิชญ์ จันที นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการกลุ่มระบาดวิทยา และดร.วาสนา สอนเพ็ง ผู้เชี่ยวชาญด้านกีฏวิทยา สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ ๖ ขอนแก่นและคณะ พร้อมด้วยหน่วยงานสาธารณสุข เทศบาลเมืองศิลา และอาสาสมัครประจำหมู่บ้าน ลงพื้นที่สำรวจเพิ่มเติมในวันที่ ๑๖ ตุลาคม ๒๕๕๗ จากนั้นจึงเปิดประชุมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ณ ศาลาประชาคมบ้านโกทา หมู่ ๙ ต.ศิลา อ.เมือง จ.ขอนแก่น ในโครงการประชุม อสม สัญจรตำบลศิลา เพื่อให้ความรู้ มาตรการ การเฝ้าระวังแมงมุมที่มีลักษณะดังกล่าว
"แมงมุมแม่ม่ายสีน้ำตาล" (Brown widow spider) มีการค้นพบครั้งแรกที่ประเทศคอลอมเบีย ทวีปอเมริกาใต้ ในประเทศไทยพบครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ ๒๕๘๐ ปัจจุบันมีรายงานพบในทุกภาคกว่า ๒๐ จังหวัด
ลักษณะ ขนาดของลำตัวมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๑ เซนติเมตร บริเวณท้องจะโตกว่าหัวหลายเท่า ท้องจะกลมป่อง ด้านล่างมีลักษณะคล้ายรูปนาฬิกาทรายสีส้ม ด้านบนมีสีน้ำตาลสลับขาวลายเป็นริ้วๆ มีจุดสีดำสลับขาวตรงท้องข้างละ ๓ จุด รวมเป็น ๖ จุด วงจรชีวิต ตัวเมียตัวเดียวสามารถผลิตถุงไข่ได้ประมาณ ๔-๙ ถุง ถุงละ ๑๐๐ - ๒๐๐ ฟอง ตัวเมียจะคอยเฝ้าคุ้มกันถุงไข่ตลอดจนกว่าตัวอ่อนจะฟักออกมาใช้เวลาประมาณ ๘ - ๑๐ วัน เมื่ออายุประมาณ ๒ - ๔ สัปดาห์ ลูกแมงมุมจะกระจายตัวออกไปโดยลอยตัวไปตามกระแสลมและจะลอกคราบประมาณ ๗ ครั้ง โดยใช้เวลาเพียง ๓ - ๔ เดือน จึงกลายเป็นแมงมุมตัวเต็มวัย ซึ่งจะขึ้นอยู่กับตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ สภาพอากาศ ความชื้น และอาหาร แหล่งอาศัย แมงมุมจะสร้างใยอย่างไม่เป็นระเบียบลักษณะพันกันยุ่งเหยิง ชอบสร้างรังอยู่ในที่ต่ำ ๆ เช่น ห้องใต้ดิน ใต้โต๊ะ เก้าอี้ ตามพื้นและที่เก็บของ ส่วนบริเวณนอกบ้านพบได้ตามกองฟืนเก่า ๆ และซอกหินที่แตก ม้านั่ง แคร่ไม้ไผ่ ชีวนิสัย ตามปกติแมงมุมชนิดนี้ไม่มีนิสัยดุร้าย จะหลบมากกว่าสู้ และจะกัดเมื่อถูกรุกรานที่อยู่เท่านั้น ผู้ที่ถูกกัดเกิดจากไปสัมผัสหรือกดทับตัวแมงมุมให้ได้รับบาดเจ็บจึงถูกกัด พิษ ของแมงมุมแม่ม่ายสีน้ำตาลจะมีผลต่อระบบไหลเวียนโลหิต และระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย พิษของแมงมุมแม่ม่ายสีน้ำตาลยังมีองค์ประกอบที่ส่งผลต่อการทำลายเนื้อเยื่อรอบแผลทำให้เกิดความเจ็บปวดและแผลจะหายช้าแต่มีเฉพาะแมงมุมตัวเมียเต็มวัยเท่านั้นที่สามารถกัดผ่านผิวหนังมนุษย์ได้ ส่วนแมงมุมตัวผู้และแมงมุมตัวเมียที่ยังไม่เต็มวัยมีเขี้ยวที่เล็กและสั้นจนไม่สามารถกัดผ่านผิวหนังของคนได้ และแมงมุมแม่ม่ายสีน้ำตาลจะปล่อยพิษในการกัดแต่ละครั้งน้อยมากจึงทำให้ส่วนใหญ่มีอาการปวดเฉพาะบริเวณที่ถูกกัดซึ่งพิษอาจมีผลรุนแรงกับเด็กหรือผู้ที่เป็นโรคหัวใจรวมถึงผู้ที่แพ้พิษเท่านั้น
การรักษา ควรล้างแผลให้สะอาด และใช้น้ำแข็งประคบเพื่อลดอักเสบ โดยปกติแล้วจะหายเองภายใน ครึ่ง ชั่วโมง หากถูกแมงมุมกัด ๒ - ๓ ชั่วโมง มีอาการมากขึ้นหรือแพ้มากขึ้น เช่น แขนบวมหรือมีผื่นแดงขึ้น แสดงว่ามีปฏิกิริยาของร่างกายตอบสนองพิษของแมงมุมมากขึ้น ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อความปลอดภัย
ขณะนี้ เจ้าหน้าที่สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ ๖ ขอนแก่น พร้อมหน่วยงานสาธารณสุขที่เกี่ยวข้องมีการประชุมหารือกับทางเทศบาลเมืองศิลาเพื่อวางแผนดำเนินการป้องกันการแพร่ระบาดของแมงมุมชนิดนี้ รวมทั้งประชาสัมพันธ์ให้ความรู้ประชาชนเพื่อป้องกันไม่ให้ถูกแมงมุมแม่ม่ายสีน้ำตาลกัด แนะนำทำความสะอาดบ้านเรือนบ่อยๆ หากพบใยแมงมุมในลักษณะยุงเหยิงหรือพบแมงมุมสงสัยให้แจ้งเจ้าหน้าที่เพื่อนำมาตรวจจำแนกชนิด มาตรการกำจัดและทำลายแหล่งอาศัยโดยการใช้เครื่องดูดฝุ่นทำความสะอาดแล้วเก็บขยะและแมงมุมใส่ถุงพลาสติก เผาไฟหรือนำไปแช่น้ำโดยให้มั่นใจว่าแมงมุมตายแล้วค่อยเก็บทิ้งถังขยะต่อไป ไม่ควร ใช้วิธีการพ่นสารเคมีเนื่องจากแมงมุมเคลื่อนที่อย่างรวดเร็วอาจทำให้กำจัดได้ยากยิ่งขึ้นหรือมีการกระจายตัวไปยังแหล่งอื่น หากจำเป็นต้องพ่นควรทำการสำรวจแหล่งอาศัยและข้อแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญก่อน
“สำหรับเมืองไทยนั้นน่าจะมีแมงมุมแม่ม่ายไม่น้อยกว่า ๔ ชนิด นอกจากแม่ม่ายน้ำตาลแล้ว ยังมีแมงมุมแม่ม่ายดำซึ่งกระจายอยู่เฉพาะในกลุ่มผู้เลี้ยง และคาดว่าจะมีแม่ม่ายใหญ่และแม่ม่ายแดง แต่ยังไม่สามารถระบุชนิดได้” ส่วนพิษแมงมุมแม่ม่ายสีน้ำตาลที่มีพิษรุนแรงกว่าพิษงูเห่านั้นต้องเทียบในปริมาณที่เท่ากัน แต่ในความเป็นจริงแมงมุมกัดนิดเดียว ถ้าจะกัดให้ได้พิษเท่ากับงูเห่าต้องกัดถึง ๑๕๐ ครั้ง"