7 ปี ประหยัดงบ 3.7 หมื่นล้าน ช่วยผู้ป่วยโรคยาก โรคแพง
ด้วยตัวเลขกว่า 7 พันล้านบาทต่อปีที่เป็นมูลค่ายาและเวชภัณฑ์ที่สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) นำมาจัดซื้อและบริหารจัดการส่งให้ถึงผู้ป่วยเป้าหมาย ดูเหมือนว่าจะเป็นตัวเลขที่สูงมาก แต่หากเปรียบเทียบกับมูลค่าซื้อยาทั้งประเทศซึ่งอยู่ที่ประมาณ 145,000 ล้านบาทต่อปีที่เมื่อคำนวณแล้วจะอยู่ที่อัตรา 4.9% เท่านั้น ถือว่าเป็นสัดส่วนจัดซื้อยาที่น้อยมาก
เมื่อดูรายละเอียดข้อมูลจัดซื้อยาและเวชภัณฑ์ภายใต้มูลค่ากว่า 7 พันล้านบาทนี้ จะพบว่าล้วนแต่เป็นรายการยาจำกัดจำเพาะกลุ่มรักษาโรคยากๆหรือโรคที่ต้องใช้ยาเฉพาะราคาแพง ซึ่งในอดีตผู้ป่วยประสบปัญหาการเข้าถึงยาดังกล่าวและโรงพยาบาลเองก็มีปัญหาการจัดซื้อ ทั้งจากข้อจำกัดในการจัดหายาที่หายาก และข้อจำกัดด้านงบประมาณของโรงพยาบาลเอง ถ้าซื้อเดี่ยวๆ เพียงโรงพยาบาลเดียวก็ต้องซื้อด้วยราคาแพงมาก ส่งผลให้มีผู้ป่วยเหล่านั้นไม่ได้รับยาหรือได้รับยาไม่ทันเวลาและต้องเสียชีวิตลง ดังนั้นจำเป็นต้องมีการจัดการระบบเพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยกลุ่มนี้ให้เข้าถึงยา และเอื้อต่อโรงพยาบาลในการจัดหายามาให้บริการ “นโยบายจัดซื้อยาและเวชภัณฑ์รวมระดับประเทศโดย สปสช.” จึงเกิดขึ้น
ทั้งนี้รายการยาและเวชภัณฑ์ที่ สปสช.จัดซื้อรวมระดับประเทศและนำมาบริหารจัดการจัดส่งให้แก่โรงพยาบาลนั้น จะดำเนินการจัดหาเฉพาะรายการยาที่มีความจำเป็นบางรายการเท่านั้น ไม่ได้จัดซื้อยาทั้งหมดทุกรายการ หากจำแนกตามกลุ่มจะเห็นได้อย่างชัดเจนว่า กลุ่มยากำพร้าและยาต้านพิษ เป็นรายการยาที่มีการใช้น้อยมาก เป็นยาที่ไม่ทำกำไรให้แก่ผู้ผลิตจำหน่าย บริษัทยาส่วนใหญ่จึงไม่ผลิตและนำเข้า หรือมีแต่น้อยมาก ซึ่งมีผู้ป่วยจำนวนหนึ่งยังต้องใช้ยาเหล่านี้เพื่อรักษาและยาอื่นก็ใช้ทดแทนไม่ได้ จึงกลายเป็นกลุ่มยาที่พูดกันติดปากในอดีตว่า “แม้มีเงินก็ซื้อไม่ได้” แต่ด้วยวิธีจัดซื้อรวมระดับประเทศ ทำให้ได้ปริมาณความต้องการยาในระดับหนึ่งที่เพียงพอให้บริษัทยาผลิตหรือนำเข้าได้ดูแลผู้ป่วยทั่วประเทศที่ได้รับสารพิษ ยากลุ่มนี้ได้แก่ ยาฉีดโซเดียมไนไตรต์ (Sodium nitrite inj.) ใช้รักษาพิษจากไซยาไนด์, ยาฉีดเมทิลีนบลู (Methyline blue inj.) ใช้รักษาภาวะเมธเฮโมโกลบินนีเมีย (Methemoglobinemia) ยาแก้พิษโบทิลิมุม (Botilimum antitoxin) ใช้รักษาผู้ได้รับพิษจากหน่อไม้ปี๊บ และ ยาแก้พิษจากโรคคอตีบ (Diphtheria antitoxin) เป็นต้น