น้ำดื่มที่ปลอดภัยสำหรับประชาชน

สมัชชาสุขภาพแห่งชาติครั้งที่เก้า
ได้พิจารณารายงานเรื่อง น้ำดื่มที่ปลอดภัยสำหรับประชาชน
รับทราบ ว่า องค์การสหประชาชาติได้กำหนดให้น้ำและการสุขาภิบาลได้รับการจัดการอย่างยั่งยืน และมีสภาพพร้อมใช้สำหรับทุกคน เป็นหนึ่งในเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals, SDGs) และสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ ได้มีมติยอมรับสิทธิมนุษยชนในการเข้าถึงน้ำและสุขอนามัย รวมทั้งยอมรับว่า น้ำดื่มที่สะอาดและสุขอนามัยเป็นสิ่งที่จำเป็นต่อการดำรงอยู่ของสิทธิมนุษยชน เพื่อให้ประชาชน สามารถเข้าถึงน้ำดื่มสะอาด สุขอนามัยที่ปลอดภัย ในราคาที่ยุติธรรม และสามารถจ่ายได้ อีกทั้งธรรมนูญว่าด้วยระบบสุขภาพแห่งชาติ ฉบับที่ ๒ พ.ศ. ๒๕๕๙ ได้กำหนดหลักการของระบบสุขภาพที่รับรองสิทธิผู้บริโภคที่เกี่ยวข้องกับน้ำดื่มด้วย
กังวล ว่า น้ำดื่มในครัวเรือนยังไม่ผ่านเกณฑ์คุณภาพทั้งด้านแบคทีเรีย ด้านกายภาพ ด้านเคมี และประเทศไทยยังไม่มีการกำหนดมาตรฐานน้ำดื่มปลอดภัยให้เป็นมาตรฐานเดียวกัน
กังวล ว่า กฎหมายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ยังไม่มีการบังคับใช้อย่างมีประสิทธิภาพและไม่มีการบูรณาการร่วมกัน
ห่วงใย ว่า น้ำดื่มที่ไม่ผ่านเกณฑ์คุณภาพ ด้านแบคทีเรียจะมีการปนเปื้อนของเชื้อจุลินทรีย์ ซึ่งอาจทำให้เกิดโรคอุจจาระร่วงและโรคบิด ด้านเคมี และด้านอื่น ๆ จะก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน
ตระหนัก ถึง ความจำเป็นที่ต้องจัดให้มีกลไกเฝ้าระวัง ติดตาม และตรวจสอบน้ำดื่มให้มีความปลอดภัย มีราคาที่ยุติธรรม โดยการทำงานร่วมกันของทุกภาคส่วน และต้องมีการให้ข้อมูลข่าวสารที่เป็นจริงและครบถ้วน เพื่อให้ผู้บริโภคตัดสินใจได้อย่างรู้เท่าทัน
ตระหนัก ถึง การสร้างเสริมศักยภาพของผู้บริโภค และการสนับสนุนการมีส่วนร่วมของผู้บริโภค องค์กรผู้บริโภค และเครือข่าย ในการติดตามและเฝ้าระวังปัญหาน้ำดื่มที่ปลอดภัยสำหรับประชาชน
เห็นว่า ทุกภาคส่วนมีหน้าที่สำคัญในการช่วยแก้ไขสถานการณ์ให้ดีขึ้น ได้แก่ ภาคราชการ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาควิชาการ ภาคธุรกิจ ภาคประชาชนและภาคประชาสังคม

จึงมีมติดังต่อไปนี้
๑) ขอให้กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หน่วยงาน ที่เกี่ยวข้อง และภาคส่วนต่าง ๆ ร่วมกันกำหนดมาตรฐานน้ำดื่มปลอดภัยในประเทศให้เป็นมาตรฐานเดียวกัน โดยอ้างอิงเกณฑ์มาตรฐานองค์การอนามัยโลกและสอดคล้องกับบริบทของประเทศ ภายใน ๑ ปี เพื่อออกกฎกระทรวงตามพระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. ๒๕๓๕ ต่อไป
๒) ขอให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทบทวน จัดทำ และปรับปรุงกฎหมาย ระเบียบปฏิบัติให้สามารถนำไปใช้ในการตรวจติดตามสถานที่ผลิต แหล่งน้ำดิบ เครื่องมือเครื่องจักร ตู้น้ำหยอดเหรียญอัตโนมัติ และบำรุงรักษาวัสดุและอุปกรณ์ เพื่อน้ำดื่มปลอดภัยและราคายุติธรรม อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ดังนี้
๒.๑) กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการสาธารณสุขให้ครอบคลุมน้ำดื่มที่สะอาดปลอดภัย รวมถึงสุขลักษณะการเก็บกักน้ำดื่ม
๒.๒) กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย สนับสนุนให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นออกข้อบัญญัติท้องถิ่นเพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติของผู้ประกอบกิจการตู้น้ำหยอดเหรียญอัตโนมัติ
๒.๓) สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม เร่งรัดการจัดทำมาตรฐานตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญอัตโนมัติ เป็นมาตรฐานบังคับภายใน ๑ ปี เพื่อให้ประชาชนได้รับความปลอดภัย เช่น ไฟเตือน ระบบสั่งการตัดการจ่ายน้ำเมื่อต้องเปลี่ยนไส้กรอง อุปกรณ์เก็บกักสำรองน้ำ และจัดทำมาตรฐานบังคับถังบรรจุน้ำขนาด ๕–๒๐๐ ลิตร
๒.๔) คณะกรรมการกลางว่าด้วยราคาสินค้าและบริการ และกรมการค้าภายใน พิจารณากำกับดูแลราคาจำหน่ายน้ำบริโภคบรรจุในภาชนะที่ปิดสนิท และน้ำจากตู้น้ำหยอดเหรียญอัตโนมัติ ภายใน ๑ ปี
๒.๕) สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข เร่งออกประกาศกระทรวงสาธารณสุขควบคุมสถานที่ผลิตและผลิตภัณฑ์น้ำดื่มที่ไม่บรรจุในภาชนะปิดสนิท และร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด กำกับดูแลสถานที่ผลิตน้ำดื่มเพื่อจำหน่ายในรูปแบบทั้งบรรจุในภาชนะที่ปิดสนิท และไม่บรรจุในภาชนะที่ปิดสนิท
๒.๖) สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภคเร่งรัดดำเนินการตรวจสอบฉลากตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญอัตโนมัติของผู้ประกอบธุรกิจผลิต ขาย นำเข้า สั่งนำเข้า ตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญอัตโนมัติ
๓) ขอให้กรมอนามัย กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข กรมทรัพยากรน้ำ กรมทรัพยากรน้ำบาดาล กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย การประปานครหลวง และการประปาส่วนภูมิภาค สนับสนุนให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น วิสาหกิจชุมชน หรือผู้ประกอบกิจการ จัดให้ประชาชนเข้าถึงน้ำดื่มที่ปลอดภัย โดยสนับสนุน งบประมาณ วิชาการ และอื่นๆตามบทบาทหน้าที่ที่เกี่ยวข้องในทุกมิติ
๔) ขอให้สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ร่วมกับกรมอนามัย กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด การประปานครหลวง การประปาส่วนภูมิภาค และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดทำ ข้อมูลหรือรายงานจากการตรวจสอบเฝ้าระวังน้ำดื่มและแหล่งน้ำที่นำมาใช้ผลิตน้ำดื่ม ต่อสาธารณชนอย่างสม่ำเสมอ รวมทั้งการแจ้งเตือนภัยน้ำดื่มไม่ปลอดภัยร่วมกัน
๕) ขอให้คณะอนุกรรมการสาธารณสุขระดับจังหวัด และคณะอนุกรรมการคุ้มครองผู้บริโภคระดับจังหวัด กำกับดูแลการตรวจสอบและเฝ้าระวังน้ำดื่มให้มีความปลอดภัย และราคาเป็นธรรมอยู่เสมอ โดยกำหนดให้ภาคประชาชนร่วมเป็นคณะอนุกรรมการ และมีส่วนร่วมเฝ้าระวังและตรวจสอบน้ำดื่ม ทั้งนี้ ภายใต้กรอบของกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
๖) ขอให้เครือข่ายสมัชชาสุขภาพพื้นที่ให้ความร่วมมือในการดำเนินการเฝ้าระวังและตรวจสอบน้ำดื่มให้มีความปลอดภัยและราคาเป็นธรรม
๗) ขอให้เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติรายงานความก้าวหน้าต่อสมัชชาสุขภาพแห่งชาติครั้งที่ ๑๑






สามารถดาวน์โหลดเอกสาร น้ำดื่มที่ปลอดภัยสำหรับประชาชน ได้ที่
เอกสากหลัก
http://www.samatcha.org/nha/cms/files/menu_content_files/31/68/203/392/392_20161115015143.doc
เอกสารหลัก/ภาคผนวก
http://www.samatcha.org/nha/cms/files/menu_content_files/31/68/203/393/393_20161115015336.pdf
ร่างมติ
http://www.samatcha.org/nha/cms/files/menu_content_files/31/68/203/394/394_20161115015408.doc

สามารถหาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
http://www.samatcha.org/