PLENARY SESSION 2
หัวข้อ การพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพ แบบมีส่วนร่วม: สถานะ คุณค่า และการยอมรับ

วันพุธที่ ๑๐ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๕๘
เวลา ๑๓.๐๐ – ๑๔.๓๐ น. ห้องแกรนด์ไดมอนด์บอลรูม อิมแพ็คฟอรั่ม เมืองทองธานี

วิทยากร
๑. คุณวิจัย อัมราลิขิต นายกเทศมนตรีเมืองพนัสนิคม ชลบุรี อดีตนายกสมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย และอดีตกรรมการสุขภาพแห่งชาติ
๒. คุณพรศิลป์ พัชรินทร์ตนะกุล รองประธานกรรมการหอการค้าไทย
๓. คุณประสิทธิชัย หนูนวล ผู้ประสานงานเครือข่ายปกป้องพื้นที่ผลิตอาหารภาคใต้
๔. รศ.ดร.ชื่นฤทัย กาญจนะจิตรา กรรมการสุขภาพแห่งชาติ อดีตประธาน กรรมการจัดสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ ๓ - ๔ และผู้ศึกษาวิจัยเปรียบเทียบสมัชชาสุขภาพใน ๓ ประเทศ (บราซิล ยูกันดา ไทย)

ผู้ดำเนินรายการ
คุณประวีณมัย บ่ายคล้อย ผู้ดำเนินรายการ เรื่องเด่นเย็นนี้ สถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง ๓

ข้อมูลเบื้องต้นที่เกี่ยวข้อง
แนวคิดการปฏิรูประบบสุขภาพ ในช่วงสองทศวรรษที่ผ่านมานั้น การ
ปฏิรูปทางการเมืองของประเทศไทยต้องการเปลี่ยนผ่านจากประชาธิปไตยแบบ
ตัวแทนสู่ประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม ดังปรากฏตั้งแต่รัฐธรรมนูญแห่งราช
อาณาจักรไทย พ.ศ.๒๕๔๐ กล่าวคือ ทุกภาคส่วนของสังคมควรเข้ามามีส่วน
ร่วมทางการเมือง ในการ (๑) กำหนดนโยบายและวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจและ
สังคมทั้งในระดับชาติและระดับท้องถิ่น (๒) ตัดสินใจทางการเมือง เกี่ยวกับการ
วางแผนพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคม รวมทั้งการจัดทำบริการสาธารณะ (๓)
ตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐทุกระดับ ในรูปแบบองค์กรทางวิชาชีพหรือตามสาขา
อาชีพที่หลากหลายหรือรูปแบบอื่น และ (๔) สร้างความเข้มแข็งทางการเมือง
ในลักษณะเครือข่ายทุกรูปแบบ
การปฏิรูประบบสุขภาพของประเทศไทย ต้องเป็นไปเพื่อให้คนไทยทุกคน
มีสุขภาวะทั้งทางกาย จิตใจ สังคมและปัญญา โดยมุ่งเน้นการสร้างสุขภาพ
มากกว่าการซ่อมสุขภาพ ระบบสุขภาพต้องสัมพันธ์กับระบบต่างๆของสังคม การ
มีสุขภาพดีจึงไม่ได้ขึ้นอยู่กับการจัดระบบบริการทางการแพทย์และสาธารณสุขที่
ดีเท่านั้น แต่ยังมีปัจจัยเกี่ยวข้องอื่นๆอีกมากมาย เช่น พฤติกรรม ความเชื่อ วิถี
ชีวิต สิ่งแวดล้อม สภาพแวดล้อม รวมถึงนโยบายสาธารณะซึ่งมีผลกระทบต่อ
สุขภาพทั้งทางตรงและทางอ้อม
พัฒนาการของเครื่องมือและกระบวนการพัฒนานโยบายสาธารณะ
เพื่อสุขภาพแบบมีส่วนร่วม พระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๕๐ ซึ่ง
ประกาศใช้เมื่อวันที่ ๒๐ มีนาคม ๒๕๕๐ ได้ให้ความหมายของ “สุขภาพ” ไว้ว่า “ภาวะ
ของมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งทางกาย ทางจิต ทางปัญญา และทางสังคม เชื่อมโยง
กันเป็นองค์รวมอย่างสมดุล” รวมทั้งได้กำหนดให้มีเครื่องมือและกระบวนการ
พัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพแบบมีส่วนร่วมที่มีความชอบธรรมทาง
กฎหมาย ได้แก่ ธรรมนูญว่าด้วยระบบสุขภาพแห่งชาติ สมัชชาสุขภาพ และ
การประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ โดยมุ่งสร้างพื้นที่ร่วมของทุกภาคส่วนในการ
พัฒนานโยบายสาธารณะที่ดี
กลไก กระบวนการ และผลลัพธ์จากกระบวนการพัฒนานโยบายสาธารณะ
เพื่อสุขภาพแบบมีส่วนร่วมตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา มีการสร้างข้อเสนอนโยบายใน
รูปแบบต่างๆ ทั้งการวางภาพอนาคตของระบบสุขภาพทั้งระดับชาติและเฉพาะ
พื้นที่ตามกรอบธรรมนูญฯ มติสมัชชาสุขภาพ และข้อเสนอจากการประเมินผลก
ระทบทางสุขภาพทั้งในระดับชาติและในระดับพื้นที่ ตลอดช่วงเวลาการดำเนิน
งานดังกล่าวยังคงมีคำถามถึงคุณภาพของกระบวนการมีส่วนร่วม ความสำเร็จ
ในทางปฏิบัติและการยอมรับต่อผลลัพธ์ (ข้อเสนอเชิงนโยบาย) ซึ่งดูเหมือนจะ
สวนทางกับกระแสหลักของการพัฒนานโยบายจากบนลงล่างและการสั่งการโดยรัฐ