“นโยบายสาธารณะ : เครื่องมือการขับเคลื่อนสุขภาพชุมชน”
นำโดย คุณไฉน ก้อนทอง อบต.ดงมูลเหล็ก จ.เพชรบูรณ์, คุณฑิฆัมพร กองสอน จ.น่าน,
คุณประสิทธิชัย หนูนวล จ.เลย, คุณชาคริต โภชะเรือง จ.สงขลา, พระครูใบฎีกาทรงพล ชยนนโท
จ.ลพบุรี วันที่ 19 มกราคม 2555 ห้องย่อยวิชากร ในงาน มหกรรมสุขภาพชุมชนครั้งที่2

มีคำอยู่ 2 คำที่ต้องทำความเข้าใจในความหมายเสียก่อน นั่นคือคำว่า “นโยบาย สาธารณะ” กับคำว่า “สุขภาพชุมชน” และเมื่อเข้าใจในความหมายแล้วจึงจะได้กล่าว ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของคำ2 คำนี้ในลำดับถัดไปว่า นโยบายสาธารณะเป็นเครื่องมือ ในการขับเคลื่อนสุขภาพชุมชนอย่างไร
คนส่วนใหญ่มักเข้าใจว่า “นโยบายสาธารณะ” หมายถึง สิ่งใดก็ตามที่รัฐบาล เลือกที่จะกระทำหรือไม่กระทำ1 หรือกิจกรรมที่รัฐกระทำเกี่ยวกับเรื่องใดเรื่องหนึ่ง โดย เจตนาเพื่อแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในสังคม เช่น ความยากจน การผูกขาด เป็นต้น2 หรือ กิจกรรม ที่กระทำโดยรัฐบาล การตัดสินใจเลือกที่จะกระทำของรัฐบาลต้องคำนึงถึงคุณค่าของสังคม เป็นเกณฑ์โดยมุ่งที่จะตอบสนองความต้องการของประชาชนเป็นหลัก
อย่างไรก็ตามมีนักวิชาการอีกกลุ่มหนึ่งที่เห็นว่าในแต่ละสังคม มีนโยบาย สาธารณะเกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา ไม่เฉพาะที่เป็นนโยบายทางการเมืองของพรรคการเมือง ต่าง ๆ นโยบายของรัฐบาล นโยบายในแผนพัฒนาของชาติ หรือนโยบายของกระทรวง ทบวง กรมต่างๆ เท่านั้น แต่นโยบายสาธารณะเกิดขึ้นได้ตลอดเวลาจากภาคประชาชน ภาคเอกชน ชุมชน และสังคมด้วย จึงให้ความหมายของคำว่า “นโยบายสาธารณะ” ว่าหมายถึง “ทิศทาง
หรือแนวทางที่สังคมโดยรวมเห็นว่าหรือเชื่อว่า ควรจะดำเนินการไปในทิศทางนั้น4” ซึ่งในบทความชิ้นนี้ จะมุ่งเน้นไปที่นโยบายสาธารณะในความหมายหลังนี้
สำหรับคำว่า “สุขภาพชุมชน” อาจเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า อนามัยชุมชน หมายถึง ภาวะแห่งการรวมเอา สุขภาพของบุคคลต่างๆ ในชุมชนเข้าไว้ด้วยกัน ซึ่งสุขภาพอนามัย ของแต่ละบุคคลจะดีได้ ก็ย่อมขึ้นกับสภาพสิ่งแวดล้อมด้วย5 โดยการจะนำไปสู่ภาวะ ดังกล่าวได้ จำเป็นต้องมีระบบสุขภาพชุมชนที่เข้มแข็ง ที่หมายถึงชุมชนสามารถดูแลรักษา สุขภาพด้วยตนเองมากที่สุด สามารถควบคุมโรคและสร้างเสริมสุขภาพ มีระบบบริการ ที่สามารถให้บริการที่จำเป็นแก่ประชากรทั้งมวลในชุมชนท้องถิ่นได้6
ฉะนั้น ในบทความนี้ จึงมุ่งเน้นไปที่ การพัฒนานโยบายสาธารณะที่หมายถึง ทิศทางหรือแนวทางที่สังคมโดยรวมเห็นว่าหรือเชื่อว่า ควรจะดำเนินการไปในทิศทางนั้น เพื่อนำไปสู่ความมีสุขภาพที่ดีของคนในชุมชน
ดำเนินรายการโดย คุณวิสุทธิ บุญญะโสภิต(สช.)