เดลินิวส์ ฉบับวันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2555

การจากไปของ อาจารย์ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม เมื่อเดือนเม.ย.ที่ผ่านมา ทำให้ประเทศไทยสูญเสียปูชนียบุคคลสำคัญในด้านการทำงานพัฒนาสังคม ในฐานะผู้มีบทบาทสร้างและพัฒนาแนวทางการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้าง และนโยบายของรัฐที่เกี่ยวข้องมากมายหลายเรื่อง ทั้งทางตรง ทางอ้อม เป็น ผู้ที่อุทิศตนเพื่อการพัฒนาโดยชุมชนเป็นหลัก

อ.ไพบูลย์ ก่อตั้งสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชนเป็นองค์การมหาชนในเดือนกรกฎาคม 2543 โดยรวมสำนักงานพัฒนาชุมชนเมือง (พชม.) ภายใต้การเคหะแห่งชาติ และกองทุนพัฒนาชนบท ภายใต้คณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ซึ่งมอบหมายให้ธนาคารออมสินเป็นผู้บริหาร มีเงินกองทุนที่เกิดขึ้นจากการรวมทุนและงานของสองหน่วยงานจำนวนประมาณ 2,800 ล้านบาท และมีบทบาทหลักในการจัดตั้งสำนักงานพัฒนาชุมชนเมืองขึ้นเอง ในปี พ.ศ. 2535 และเป็นกรรมการผู้จัดการคนแรก ซึ่งได้วางรากฐานและแนวทางการพัฒนา ขยายการทำงานไปทั่วประเทศจนนำมาสู่การจัดตั้งสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน ในเวลาต่อมา

สิ่งที่สำคัญที่สุดประการหนึ่งคือการที่ท่านมีความรู้ด้านเศรษฐศาสตร์และการเงิน ท่านได้นำความรู้นี้มาเชื่อมโยงสนับสนุน ออกแบบ ใช้กับงานพัฒนาชุมชน ทำให้เกิดแนวทาง “การเงินการคลังสังคมและเพื่อการพัฒนา” ซึ่งถือได้ว่าเป็นครู และเป็นผู้นำที่สำคัญที่สุดในการนำเครื่องมือการเงินเพื่อการพัฒนามาเป็นเครื่องมือการพัฒนาของชุมชนสมัยใหม่ ทำให้มิติการพัฒนาชุมชน และขบวนชุมชนในประเทศไทยมีเนื้อหาและการขยายตัวกว้างขวางเกินจากกรอบความรู้การพัฒนาชุมชนจากเดิมเป็นอันมาก

อาจารย์ไพบูลย์ เป็นนักบริหารจัดการ แบบใหม่ ตามแนวทางพัฒนาอย่างแท้จริง ท่านจะไม่ใช้ระบบบริหารสั่งการแบบแนวดิ่ง หรือสร้างชั้นตำแหน่งขั้นตอนตามระบบส่วนใหญ่ที่เป็นอยู่ แต่จะใช้การประชุมร่วมกัน พูดคุย ตัดสินใจร่วมกัน ใช้รูปแบบการบริหารที่ง่าย ไว้วางใจ กระจายอำนาจ สร้างระบบรายงานที่ดี และเป็นแนวราบมากที่สุด

เพื่อระลึกถึงคุณูปการของอ.ไพบูลย์ องค์กรเพื่อสังคมได้ร่วมระดมความคิดก่อนจะถึงวันพระราชทานเพลิงศพในวันอาทิตย์ที่ 22 ก.ค. นี้ โดย 50 องค์กร อาทิ สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (พอช.) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริม สุขภาพ (สสส.) มูลนิธิหัวใจอาสา สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) ได้ร่วมกันจัดงานประชุมปรึกษาหารือ “การสืบสานเจตนารมณ์อาจารย์ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม” ณ หอจดหมายเหตุพุทธทาส เพื่อสืบสานปณิธาน และภารกิจงานด้านสังคมของอาจารย์ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม อดีตรองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์กล่าวเปิดการประชุมตอนหนึ่งว่า อาจารย์ไพบูลย์เป็นผู้ที่มีคุณูปการบทบาทสำคัญต่อสังคมไทย จากที่เคยร่วมงานกันพบ ว่าท่านเป็นคนไม่พูดจาให้ร้ายใคร มีหัวใจเคลื่อนไหวเต็มเปี่ยม มีความเห็นอกเห็นใจ ทำเพื่อเพื่อนมนุษย์ และมีความมุ่งมั่นชัดเจน โดยมีอาจารย์ป๋วย อึ๊งภากรณ์ เป็นแบบอย่างในการสานต่อเจตนารมณ์การทำงาน เพื่อสังคม อีกทั้งยังเป็นผู้ที่มีหลักการเจตนาการแก้ไขความยากจน ความยุติธรรมสังคม แต่การแก้ปัญหาเหล่านี้ไม่ใช่เรื่องง่ายต้องทำให้ประชาชนเกิดการรวมื้ใปตัวกันโดยใช้เครื่องมือเชิงสถาบัน ซึ่งเครื่องมือนี้ช่วยสร้างให้ประชาชนเกิดการรวมตัวกันเช่นเดียวกับสภาองค์กรชุมชนที่อาจารย์ไพบูลย์จัดตั้งขึ้นมา อย่างไรก็ตามการจะขับเคลื่อนได้สำเร็จต้องอาศัยความร่วมมือจากองค์กรเครือข่ายจากทุกภาคส่วนร่วมด้วยเป็นสำคัญ

“อยากให้ทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง มาร่วมเป็นเจ้าภาพเครือข่ายพัฒนาประเทศไทย โดยอาจจะมีการประชุมปีละครั้ง เพื่อต่อยอดเจตนารมณ์อาจารย์ไพบูลย์ ทั้งนี้ ผมเห็นด้วยให้มีการจัดตั้งสถาบันไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม รวมทั้ง ขอเสนอให้จัดทำพิพิธภัณฑ์ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม ที่บ้านนาคูน จ.พระนครศรีอยุธยา ซึ่งเป็นบ้านเกิดของท่าน เพื่อใช้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว และเพื่อสร้างอุดมคติให้เกิดขึ้นต่อไป” ศ.นพ.ประเวศ กล่าว.