สธ.รุกตรวจ “ภาวะดาวน์” หญิงตั้งครรภ์ วิธี Quadruple test รัฐบาลให้งบ 100 ล้านบาทผ่าน สปสช.ตามชุดสิทธิประโยชน์หลักประกันสุขภาพเพื่อคัดกรองหญิงตั้งครรภ์ทุกสิทธิ เริ่มกลุ่มอายุ 35 ปีขึ้นไป มีประมาณปีละ 7 หมื่นคน “ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 3 นครสวรรค์” รับเป็นศูนย์ปฏิบัติการตรวจทั่วประเทศ พร้อมใช้ระบบโลจิสติกส์ รู้ผลเร็วใน 7 วัน ขณะที่ค่าตรวจลดเหลือ 1,300 บาท/ราย จากเดิมค่าใช้จ่ายหลักหมื่นบาท เตรียมขยายปี 63 ครอบคลุมคัดกรองหญิงตั้งครรภ์ทั้งประเทศ


ที่กระทรวงสาธารณสุข – เมื่อวันที่ 21 กันยายน 2561 นพ.ธวัช สุนทราจารย์ ผู้ช่วยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เป็นประธาน ในการแถลงข่าว “การดำเนินงานการป้องกันและควบคุมกลุ่มอาการดาวน์ในหญิงตั้งครรภ์” โดยมี นพ.เจษฎา โชคดำรงสุข ปลัดกระทรวงสาธารณสุข นพ.สุขุม กาญจนพิมาย อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ พญ.อัมพร เบญจพลพิทักษ์ รองอธิบดีกรมอนามัย และ นพ.จักรกริช โง้วศิริ ผู้ช่วยเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ร่วมแถลงข่าวครั้งนี้ ทั้งนี้เพื่อเพิ่มคุณภาพการตรวจคัดกรองหญิงตั้งภรรภ์ในประเทศไทย โดยเปิดให้บริการตรวจคัดกรองกลุ่มอาการดาวน์ในหญิงตั้งครรภ์อายุ 35 ปีขึ้นไป ครอบคลุมทั่วประเทศ และทุกสิทธิการรักษาพยาบาลภายใต้งบประมาณหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ

นพ.ธวัช กล่าวว่า กลุ่มอาการดาวน์เป็นโรคทางพันธุกรรมที่เกิดจากความผิดปกติของโครโมโซมที่เป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุขและการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของประเทศไทยและประชากรโลก ในแต่ละปีประเทศไทยมีหญิงตั้งครรภ์ประมาณ 700,000 ราย มีทารกเกิดใหม่เป็นกลุ่มอาการดาวน์ปีละ 100,000 ราย จากข้อมูลโครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ พบว่า เด็กที่เป็นดาวน์ซินโดรม 1 คนมีค่าใช้จ่ายนอกเหนือจากการเลี้ยงดูเด็กปกติตั้งแต่เกิดจนเสียชีวิตประมาณ 2,500,000 บาท วิธีที่ดีที่สุดในการแก้ปัญหาคือ การตรวจคัดกรองกลุ่มอาการดาวน์ในหญิงตั้งครรภ์ทางห้องปฏิบัติการ ซึ่งจะช่วยให้พ่อแม่ได้มีโอกาสวางแผนครอบครัวต่อไป
ทั้งนี้ รัฐบาลได้มองเห็นความสำคัญ จึงสนับสนุนงบประมาณปีละ 100 ล้านบาท ผ่าน สปสช. และกระทรวงสาธารณสุข โดยเลือกใช้เครื่องมือและวิธิการตรวจ “Quadruple test” ซึ่งเป็นวิธีมาตรฐาน คุ้มค่า ได้รับการยอมรับจากราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทยและนักวิชาการ โดยการให้บริการนี้จะเริ่มในหญิงตั้งครรภ์อายุ 35 ปี ขึ้นไป และมีช่วงอายุครรภ์ 14-18 สัปดาห์ โดยเป็นผลของการบูรณาการหลายหน่วยงานร่วมกัน ได้แก่ สปสช. กระทรวงสาธารณสุข และมหาวิทยาลัยแพทย์ต่างๆ เพื่อให้เด็กไทยมีสุขภาพดี คนไทยมีคุณภาพ เป็นพลังสำคัญในการพัฒนาประเทศให้ “มั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน”

นพ.เจษฎา กล่าวว่า วิธีการตรวจ Quadruple test ในหญิงตั้งครรภ์ไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่ในอดีตค่าใช้จ่ายในการตรวจมีราคาแพงมาก ประมาณ 4,000-8,000 บาท และมีราคาสูงถึงหลักหมื่นบาทในโรงพยาบาลเอกชน แต่หลังจากที่ สปสช.จัดทำเป็นสิทธิประโยชน์หญิงตั้งครรภ์ โดยมีค่าใช้จ่ายในการสนับสนุนการตรวจ ทำให้หญิงตั้งครรภ์เข้าถึงบริการเพิ่มมากขึ้น ทั้งยังช่วยลดภาวะเสี่ยงจากการตรวจด้วยวิธีเจาะน้ำคร่ำ สำหรับในช่วยระยะเริ่มต้นเป็นการดำเนินการเฉพาะในกลุ่มหญิงตั้งครรภ์ที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไปก่อน ซึ่งมีประมาณร้อยละ 10 ของหญิงตั้งครรภ์ หรือประมาณ 70,000 คน และต่อไปจึงขยายการตรวจให้ครอบคลุมการตรวจไปยังหญิงตั้งครรภ์ทั่วประเทศ ซึ่งการที่เราสามารถทำการคัดกรองอย่างครอบคลุมได้นั้น เป็นผลมาจากการพัฒนางานอนามัยแม่และเด็กที่ดีโดยกรมอนามัย
ด้าน นพ.สุขุม กล่าวว่า ความร่วมมือการตรวจทางห้องปฏิบัติการในส่วนของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ได้มอบหมายให้ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 3 นครสวรรค์ เป็นศูนย์ปฏิบัติการตรวจคัดกรองภาวะดาวน์จากสิ่งส่งตรวจโรงพยาบาลทั่วประเทศ โดยใช้วิธีการจัดส่งด้วยระบบ Logistic ที่ปัจจุบันมีความสะดวกและรวดเร็วและได้เริ่มดำเนินการตั้งแต่เดือนกันยายน 2561 เป็นต้นมา ทั้งนี้กระบวนการทั้งหมดตั้งแต่หน่วยบริการเก็บตัวอย่างและส่งมายังศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 3 นครสวรรค์ จะรับทราบผลได้ภายใน 7 วัน อย่างไรก็ตามในอนาคต หากมีการขยายสิทธิประโยชน์คัดกรองครอบคลุมหญิงตั้งครรภ์ทั้งประเทศ ซึ่งมีจำนวนประมาณ 700,000 คน กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์คงต้องมีการขยายศูนย์ปฏิบัติการตรวจคัดกรองภาวะดาวน์ไปยังภูมิภาคต่างๆ เพื่อรองรับเพิ่มขึ้น ทั้งนี้เครื่องตรวจ Quadruple test อยู่ที่ราคาเครื่องละ 8 ล้านบาท

“ค่าใช้จ่ายในการตรวจคัดกรองภาวะดาวน์ โดยเครื่องตรวจ Quadruple test อยู่ที่ประมาณ 1,300 บาทต่อราย เป็นราคาที่ลดลงอย่างมาก จากเดิมอยู่ที่ราคา 8,000 บาทต่อราย หากมีการขยายการตรวจให้ครอบคลุมหญิงตั้งครรภ์ทั้งประเทศ เชื่อว่าจะทำให้ต้นทุนการตรวจคัดกรองจะลดลงไปกว่านี้อีกมาก” อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าว
ขณะที่ นพ.จักรกริช กล่าวว่า ด้วยความร่วมมือโดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และโรงพยาบาลทั่วประเทศ ทำให้เกิดการเข้าถึงสิทธิประโยชน์การตรวจคัดกรองภาวะดาวน์ในหญิงตั้งครรภ์ด้วยวิธีการตรวจ Quadruple test นี้ ซึ่งการที่เริ่มต้นการตรวจเฉพาะในหญิงตั้งครรภ์กลุ่มอายุ 35 ปีขึ้นไปนั้น เนื่องจากเป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงค่อนข้างมาก ทั้งให้หน่วยบริการได้เตรียมความพร้อม โดยไม่เป็นภาระกับหน่วยบริการที่มากจนเกินไป ซึ่งคาดการว่า ในปี 2563 สปสช.จะสามารถขยายสิทธิประโยชน์การตรวจนี้ให้ครอบคลุมหญิงตั้งครรภ์ทั่วประเทศได้