ดันครอบครัว-ชุมชนเตรียมพร้อมร่วมดูแลผู้ป่วยสูงวัยติดเตียงเพื่อสร้างระบบสุขภาพที่ยั่งยืน

ประเทศไทยกำลังอยู่ในช่วงเปลี่ยนผ่านเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างสมบูรณ์ (Aged Society) ซึ่งในวัยเลขหลัก 6 นี้ สิ่งที่ตามมาไม่พ้นเรื่องของสุขภาพ ไม่ว่าจะเป็นอาการเจ็บป่วยตามอายุที่มากขึ้น จากอุบัติเหตุต่างๆ หรือมีโรคประจำตัวอยู่แล้ว หลายคนสามารถดูแลตนเองได้ แต่กลุ่มหนึ่งที่น่าเป็นห่วงอยู่มากคือ ผู้สูงอายุนอนติดเตียงที่ต้องพึ่งพิงคนอื่นช่วยดูแล

คณะกรรมการสนับสนุนการพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาวะรองรับสังคมสูงวัย ได้มีการจัดประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับผู้สูงอา ยุ โดยมีผู้แทนจากหลายหน่วย เช่น ภาคราชการ ภาควิชาการ ภาคประชาสังคม ภาคเอกชน และภาคท้องถิ่น พร้อมเชิญ นพ.ปานเนตร ปางพุฒิพงศ์ และ นพ.อุดม อัศวุตมางกูร มาพูดเรื่องการดูแลผู้สูงอายุในระยะเปลี่ยนผ่าน (intermediate care) หรือ IC ณ ห้องประชุม สมบูรณ์ วัชโรทัย กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข เมื่อเร็วๆ นี้

ทั้งนี้ สาระสำคัญในการประชุมดังกล่าวนั้นให้น้ำหนักไปที่การดูแลผู้สูงอายุในระยะเปลี่ยนผ่าน ดัน IC เตรียมพร้อมให้ครอบครัว ชุมชน ร่วมดูแลผู้ป่วยสูงอายุติดเตียง เร่งพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุที่เหมาะสม และการขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี กับการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ

นพ.ปานเนตร ปางพุฒิพงศ์ รองอธิบดีกรมการแพทย์ เผยว่า เรื่องการดูและผู้สูงอายุในระยะเปลี่ยนผ่าน หรือ IC เนื่องจากประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ตามมาด้วยปัญหาโรคเรื้อรังต่างๆ ที่มาพร้อมกับความแก่ชราของประชากร หลายโรงพยาบาลในแต่ละจังหวัดพบกับการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้ป่วยสูงอายุที่เป็นผู้ป่วยติดเตียงจากโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น โรคปอดบวม และโรคหลอดเลือดในดูแลอย่างที่ควรสมองตีบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อต้องส่งผู้ป่วยกลับบ้านไปอยู่ในความดูแลของครอบครัวและชุมชน หลายครอบครัวไม่มีความพร้อมในการตระเตรียมเพื่อรับผู้ป่วยเข้ามาอยู่ในความดูแล ผู้สูงอายุหลายคนที่เป็นผู้ป่วยติดเตียง เมื่อกลับมาพักฟื้นที่บ้านจึงไม่ได้รับการ

ดังนั้น IC จึงเป็นเครื่องมือสำคัญที่จะเข้ามาช่วยแก้ไขปัญหาดังกล่าว โดยจะเน้นไปที่การให้ความรู้กับญาติของผู้ป่วยติดเตียงถึงวิธีการดูแลผู้ป่วยอย่างถูกต้อง รวมถึงเพื่อนบ้าน ชุมชน ให้คอยเป็นหูเป็นตาดูแลผู้ป่วยร่วมกับญาติด้วย ซึ่งเมื่อครอบครัวและชุมชนมีความพร้อมที่จะรับผู้ป่วยมาดูแล ก็จะทำให้การดูแลผู้ป่วยติดเตียงไม่เป็นภาระของครอบครัวอีกต่อไป โดยเฉพาะเมื่อชุมชนมีส่วนในการเข้าไปให้ความช่วยเหลือ

อย่างไรก็ตาม แม้การใช้ IC จะเป็นหนึ่งในการแก้ไขปัญหาผู้ป่วยติดเตียงที่ต้องให้ครอบครัวเข้ามารับช่วงต่อจากโรงพยาบาลได้อย่างดี แต่ก็ยังมีความท้าทายอยู่มากจากหลายปัจจัยด้วยกัน เช่น เรื่องความเฉพาะของพื้นที่ การจัดระบบ IC นั้นต้องเชื่อมโยงกับระบบสุขภาพปฐมภูมิให้มากที่สุด รวมถึงการลดความซ้ำซ้อนของการทำงาน เพิ่มความเชื่อมโยงระหว่างแพทย์ โรงพยาบาล และชุมชน ซึ่งจะสามารถวัดประสิทธิผล ความคุ้มค่าได้จากการลดระยะเวลาการครองเตียงในโรงพยาบาลของผู้ป่วย ซึ่งหมายถึงโรงพยาบาลสามารถส่งต่อผู้ป่วยให้ไปอยู่ในความดูแลของญาติที่มีความพร้อมได้

ด้าน นพ.อุดม อัศวุตมางกูร ผู้อำนวยการสำนักอนามัยผู้สูงอายุ กล่าวถึงการขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี กับการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุว่า แนวทางการทำงานเพื่อวางเป้าหมายให้คนไทยมีสุขภาพดีทุกช่วงวัยไม่ใช่แค่ผู้สูงอายุ โดยได้เสนอหลักการ MOPH ที่ย่อมาจากชื่อกระทรวงสาธารณสุข ซึ่ง MOPH ความหมายคือ ตัวที่ 1.Mastery คือบุคลากรมีภาวะผู้นำ ตัวที่ 2.Originality สร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ ด้วยการกำหนดนโยบายที่เป็นประโยชน์ต่อประชาชน ตัวที่ 3.People Centered Approach ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง และตัวสุดท้าย 4.Humility บุคลากรในระบบสาธารณสุขต้องปฏิบัติงานโดยยึดหลักสิทธิมนุษยชนเป็นที่ตั้ง สุดท้ายสิ่งเหล่านี้จะกลายเป็นตัวช่วยพัฒนาและอภิบาลระบบสุขภาพอย่างมีส่วนร่วม โดยมีเป้าหมายสูงสุดเพื่อสร้างระบบสุขภาพที่ยั่งยืน.

ที่มา : ไทยโพส
ภาพประกอบ : อินเตอร์เน็ต