ในสัปดาห์นี้ ขอนำเสนอเรื่อง งานประเพณีทิ้งกระจาด วัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของจังหวัดสุพรรณบุรี ที่มีกุศโลบายในพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์นี้ โดยในแต่ละปีงานประเพณีทิ้งกระจาดจะเริ่มหลังวันสารทจีน ๓ วัน คือวันเพ็ญเดือน ๗ ตามปฏิทินจีน ประมาณปลายเดือนสิงหาคมหรือต้นเดือนกันยายน ตามปฏิทินไทย

จากตำนานคำบอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่ในจังหวัดสุพรรณบุรีการจัดงานทิ้งกระจาด เป็นงานประเพณีที่ได้ปฏิบัติสืบต่อกันมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2423 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 นานกว่า 130 ปีมาแล้ว ตามเรื่องเล่าสืบต่อกันมาว่าเนื่องจากยุคสมัยนั้นได้เกิดโรคภัยต่าง ๆ ฝนฟ้าไม่ตกต้องตามฤดูกาล ทำให้พืชสวนไร่นาได้รับความเสียหายไม่อุดมสมบูรณ์ชาวไทยเชื้อสายจีนในเมืองสุพรรณบุรี ได้ร่วมกันจัดงานทิ้งกระจาดขึ้นตามคติความเชื่อศาสนาพุทธนิกายมหายานโดยมี มหาโพธิ์สัตว์ พระแม่กวนอิม เทพยาดาฟ้าดิน พญายมบาลและจตุโลกบาลทั้งสี่ทิศ ที่สามารถจะช่วยเหลือเพื่อส่งผลให้มีความสุขความเจริญ ครอบครัวอยู่เย็นเป็นสุข การค้าขายเจริญรุ่งเรือง จึงมีการเซ่นไหว้บรรพบุรุษผู้ล่วงลับและเปรตอสูรกายทั้ง 36 ประเภท โดยมีการนำไม้ไผ่มาสานเป็นกระจาดสำหรับใส่ของเซ่นไหว้และทำพิธีกรรม นำของเซ่นไหว้นั้นทิ้งลงมาจากนั่งร้านจึงเรียกประเพณีนี้ว่า ทิ้งกระจาด

งานประเพณีทิ้งกระจาดมีกำหนดจัดเป็นประจำในวันแรม 3 ค่ำเดือน 7 ของจีนทุกปี
ภายในงานก็จะมีพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์คือการอัญเชิญเจ้าพ่อหลักเมือง มาประดิษฐานในขบวนแห่และแห่ผ่านหน้าบ้านเรือนชาวบ้านและมาตั้งเป็นประธานในพิธี ซึ่งจะสร้างเป็นโรงกงเต็ก ที่หน้าสมาคมตงฮั้วฮ่วยก้วง(สมาคมจีน) และศาลมูลนิธิร่วมบุญสุพรรณบุรี(ท่งเอี้ยะเซี่ยงตึ้ง )ถนนพันคำ ตำบลท่าพี่เลี้ยง อำเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี ซึงพิธีกรรมนี้ชาวบ้านมีความเชื่อว่าเจ้าพ่อหลักเมืองจะนำโชคลาภมาให้ จะขจัดปัดเป่าภัยภยันตรายใดๆให้ดับสูญ จะมีแต่ความสุขความเจริญรุ่งเรือง ทำกิจการเจริญรุ่งเรืองทำมาค้าขึ้น ลูกหลานได้เป็นใหญ่เป็นโตเป็นเจ้าคนนายคน

ขั้นตอนนี้ชาวบ้านจะตั้งโต๊ะบูชาพร้อมเครื่องเซ่นไหว้ อาหารหวานคาว(โหง่วแซหรือซาแซ) ผลไม้ กระดาษเงินกระดาษทอง และน้ำชา พร้อมจุดูธูปอัญเชิญเจ้าพ่อให้รับเครื่องเซ่นไหว้และประทานพรอันเป็นมงคลแด่ตัวเองและครอบครัวพร้อมจุดประทัดเพื่อถวายเจ้าพ่อเป็นสิริมงคลกับตัวเองและครอบครัว

การอัญเชิญเจ้าพ่อหลักเมืองมาสิงสถิตในโรงกงเต๊กชั่วคราว กลางคืนจัดให้มีการแสดงมังกรเล่นไฟและสิงโตปักกิ่ง ที่หน้าโรงกงเต็กจะมีงิ้วแต้จิ๋วประชันกัน ๒ โรง ในสมัยก่อนเล่นกันหามรุ่งหามค่ำ ๒๔ ชั่วโมงเต็มไม่หยุด ๓ วันสามคืน พอบ่ายวันที่สาม งิ้วทั้งสองจะวิ่งมาชิงธงกัน ใครเอาไปปักก่อนเป็นฝ่ายชนะ ปัจจุบันก็ยังคงมีแต่จะแสดงในช่วงที่มีพิธีไหว้กลางวันและแสดงตามท้องเรื่องในเวลากลางคืนทุกๆคืน

พิธีกรรมวันที่สองคือพิธีแห่โคมไฟเพื่อร่วมลอยกระทงบริเวณแม่น้ำท่าจีนเป็นพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ที่เชื่อว่าเป็นการลอยเอาสิ่งอัปมงคลให้พ้นผ่านตัวเราเพื่อเป็นศิริมงคล
และมีพิธีกรรมประมูลตะเกียง (ทีตี่เต็ง)เป็นของมงคลของเจ้าพ่อ โดยมีความเชื่อว่าที่จะเป็นแสงสว่างนำพาความเจริญรุ่งเรืองมาสู่ตนและครอบครัวคิดหวังสิ่งใดสมดังปรารถนา และอีกนัยยะหนึ่งคือการแสดงถึงความมั่นคงเป็นปึกแผ่นของฐานะทางครอบครัวได้รับการยกย่องว่ามีฐานะร่ำรวย ซึ่งความเชื่อนี้ซ่อนกุศโลบายไว้ว่ายิ่งมีฐานะร่ำรวยยิ่งต้องทำบุญทำทานจึงจะถูกยอมรับจากสังคม

บริเวณด้านข้างติดกับโรงพิธีกงเต๊กก็จะมีการปลูกร้านไว้สูง ๔ - ๕ เมตร บนร้านมีกระจาดใส่สิ่งของเครื่องอุปโภคบริโภคนานาชนิดที่ได้มาจากการบริจาคของชาวบ้านร้านตลาด ในวันที่สามของงานจะเป็นวันทิ้งกระจาด จะทำเป็น ติ้ว หมายถึงไม้สี่เหลื่ยมผืนผ้าขนาดความยาว15เซนติเมตร กว้าง 5 เซนติเมตร หนา 1-2 เซนติเมตรมีหมายเลขและอักษรภาษาจีน โดยจะทิ้งลงมาจากร้านสูงนั้น ใครเก็บได้ก็นำไปแลกสิ่งของตามหมายเลขนั้น ๆ พิธีกรรมนี้เป็นพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธ์โดยมีความเชื่อว่าคนที่เอาของมาทำบุญก็จะได้บุญกุศลอันยิ่งใหญ่ ได้รับการยอมรับจากผู้มีฐานะด้วยกันว่าร่ำรวยมั่นคง และมีจิตใจโอบอ้อมอารีต่อคนที่ยากจนกว่า พิธีกรรมนี้ซ่อนกุศโลบายให้คนรวยช่วยคนจน ไม่คิดเห็นแก่ตัว ลดความเหลื่อมล้ำในสังคม

นอกจากนี้งานประเพณีทิ้งกระจาดยังมีรูปพญายมที่ชาวจีนเรียกว่า ไต้ซื้อ ทำด้วยกระดาษ โครงร่างสานด้วยไม้ไผ่ เขียนด้วยสีน้ำเงิน ขาว และแดง สูงในราว ๔ - ๕ เมตร ยืนชี้นิ้วหน้าตาถมึงทึงน่ากลัวมาก บนศีรษะไต้ซื้อมีรูปพระโพธิสัตว์กวนอิมอยู่องค์หนึ่ง เทพผู้นี้จะคอยดูแลพวกภูตผีปีศาจ ที่มาแย่งชิงสิ่งของกัน มีคำบอกเล่าว่าท่านใจดีมีเมตตาแต่หน้าตาท่านดุ เด็กบางคนเห็นครั้งแรกถึงกับตกใจกลัวร้องไห้ช็อคไปเลย จนผู้ใหญ่ต้องจุดธูปบอกกล่าวขอขมา ชาวบ้านมีความเชื่อว่าถ้าพาลูกหลานไปกราบไหว้ลูกหลานจะมีจิตใจเข้มแข็ง ใจกล้า ไม่อ่อนแอ

งานประเพณีทิ้งกระจาดจัดเป็นสองช่วงคือ งานทิ้งกระจาดฟ้า คืองานที่จัดหลังวันสาร์ทจีน และงานทิ้งกระจาดดินจะจัดพิธีกรรมหลังจากงานช่วงแรกสามถึงสี่วัน พิธีกรรมก็จะมีแต่การเซ่นไหว้บูชาเจ้าพ่อหลักเมืองและพิธีทิ้งกระจาดเท่านั้น
ซึ่งในช่วงงานประเพณีทิ้งกระจาดศาลเจ้าพ่อหลักเมืองก็จะนำ ;ถังมหาสมบัติ; เป็นของมงคลของเจ้าพ่อมาให้เช่าบูชา ส่วนใหญ่ก็จะเป็นขาประจำบรรดา บริษัทห้างร้านที่มีกิจการใหญ่โตและมีชาวบ้านที่มีฐานะดีจะเช่าบูชากันตลอดทุกปี มีราคาตั้งแต่หลายพันจนถึงเป็นหมื่นบาทกันเลยนะครับ พิธีกรรมนี้ก็ซ่อนกุศโลบายเอาไว้ว่าให้คนรวยทำบุญ ทำบุญแล้วจะได้รับการยอมรับจากคนรวยด้วยกันและคนจนด้วยว่ามีเมตตามีน้ำใจไม่เห็นแก่ตัวเห็นแก่ส่วนรวม โดยรายได้ก็จะรวมรวมเป็นรายได้ในส่วนเงินทำบุญของเจ้าพ่อหลักเมือง โดยมีคณะกรรมการศาลเจ้าพ่อบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วม และมีการนำเงินไปทำกิจกรรมสาธารณะ การกุศล ต่อไป

งานประเพณีทิ้งกระจาดจังหวัดสุพรรณบุรียังคงอยู่คู่ชุมชนไปอีกนานเท่านานตามกุศโลบายที่มีการวางซ่อนเอาไว้ โดยหวังว่าจะมีการสืบทอดประเพณีอันดีงามต่อไป
งานประเพณีทิ้งกระจาดปีนี้จะจัดขึ้นในวันที่ 3 -7 และ 12-15 กันยายนนี้ผมในนามของลูกสุพรรณขอเชิญท่านผู้ฟังได้มาท่องเที่ยวมากราบไหว้ขอพรสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่เมืองสุพรรณเพื่อความเป็นสิริมงคลของตัวท่านและครอบครัวให้มีความสุขความเจริญ
เชลศ ธำรงฐิติกุล รายงาน