หน่วยงานรัฐหลายฝ่าย ร่วมขับเคลื่อนการพัฒนาสู่ประเทศใช้ยาอย่างสมเหตุผล โดยชุมชนเป็นศูนย์กลาง ครอบคลุมทั้งการพัฒนาตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำ มุ่งหวังให้คนไทยปลอดภัยจากการใช้ยา และสามารถพึ่งตนเองดูแลความเจ็บป่วยเบื้องต้นของตนเองได้อย่างเหมาะสม ในการประชุมคณะอนุกรรมการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล ซึ่งมีคณบดีคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาลเป็นประธาน ได้มีมติเห็นชอบต่อแนวทางการดำเนินงานของหน่วยงานตามแผนปฏิบัติการเพื่อพัฒนาสู่ประเทศใช้ยาอย่างสมเหตุผล พ.ศ.๒๕๖๓ – ๒๕๖๕ ซึ่งครอบคลุมการพัฒนาตั้งแต่ระบบการกำกับดูแลด้านยา (ต้นน้ำ) ผู้ประกอบวิชาชีพและสถานบริการสุขภาพ (กลางน้ำ) และ ประชาชน ครอบครัวและชุมชน (ปลายน้ำ) ทั้งการใช้ยาแผนปัจจุบันสำหรับมนุษย์ วัคซีน ยาเสพติดและวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาทที่ใช้เพื่อการรักษา ยาสมุนไพร/ยาแผนโบราณ และยาสำหรับสัตว์รวมไปถึงผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ที่มุ่งหมายใช้เป็นยา ศ.ดร.นพ.ประสิทธิ์ วัฒนาภา คณบดีคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาลและประธานอนุกรรมการฯ กล่าวว่า การใช้ยาไม่สมเหตุผลที่เกิดขึ้นทั้งในสถานพยาบาล ร้านขายยา และชุมชน เป็นปัญหาของประเทศไทยมาอย่างยาวนาน ซึ่งสอดคล้องกับองค์การอนามัยโลกที่กล่าวไว้ว่า มากกว่าร้อยละ ๕๐ ของการจ่ายยาและการขายยาในประเทศกำลังพัฒนาเป็นไปอย่างไม่สมเหตุผล และเนื่องจากการใช้ยาไม่สมเหตุผลส่งผลเสียต่อสุขภาพและการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรของประชาชน รวมถึงการเพิ่มค่าใช้จ่ายด้านยาของประเทศ ทั้งนี้ใน พ.ศ.๒๕๖๑ ค่าใช้จ่ายด้านยา คิดเป็นร้อยละ ๔๔ ของค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพ ซึ่งสูงกว่าประเทศที่พัฒนาแล้ว ซึ่งมีค่าใช้จ่ายด้านยาเพียงร้อยละ ๑๐-๒๐ ของค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพ คณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ จึงมีมติเห็นชอบการพัฒนาสู่ประเทศใช้ยาอย่างสมเหตุผล ตั้งแต่ธันวาคม ๒๕๖๑ และมอบหมายคณะอนุกรรมการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล ดำเนินการให้เป็นไปตามมติ ประเทศใช้ยาอย่างสมเหตุผล หรือเรียกว่า “Rational Drug Use country” (RDU country) มีเป้าหมายให้การใช้ยาอย่างสมเหตุผลเป็นบรรทัดฐานของสังคมไทย เป็นสิทธิพื้นฐานของคนไทย และเป็นมาตรฐานด้านคุณภาพบริการสุขภาพ เพื่อคนไทยมีคุณภาพชีวิตที่ดีจากการมีสุขภาพดี และประเทศมีระบบสุขภาพที่มั่นคงและยั่งยืน

อนึ่ง ยุทธศาสตร์การพัฒนาสู่ประเทศใช้ยาอย่างสมเหตุผล มีกระบวนการพัฒนานโยบายอย่างมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนอย่างกว้างขวางและต่อเนื่องทั้งในระดับผู้บริหารและผู้ปฏิบัติงาน รวมถึงกระบวนการสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ ๑๒ พ.ศ.๒๕๖๒ โดยมีสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) และภาคีเครือข่ายร่วมผลักดัน และมีมติสนับสนุนการดำเนินงานสู่ RDU country ยุทธศาสตร์การพัฒนาสู่ประเทศใช้ยาอย่างสมเหตุผล ประกอบด้วย ๖ กลยุทธ์ ได้แก่ ๑) พัฒนาระบบกลไกกำกับดูแลด้านยา เพื่อการใช้ยาอย่างสมเหตุผล๒) พัฒนาระบบบริการสุขภาพทั้งรัฐและเอกชนทุกระดับ รวมทั้งบริการสุขภาพของประชากรเฉพาะกลุ่ม (เช่น พระสงฆ์ ลูกจ้างในโรงงาน ผู้ถูกคุมขังในทัณฑสถาน) ให้มีการใช้ยาอย่างสมเหตุผล๓) พัฒนาการผลิตและพัฒนากำลังคนเพื่อการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของวิชาชีพด้านสุขภาพ๔) ออกแบบและพัฒนาระบบสุขภาพชุมชนเพื่อการใช้ยาอย่างสมเหตุผลทั้งในเขตเมืองหลวง เขตเมือง และเขตชนบท รวมพื้นที่ชายแดน ๕) บูรณาการการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพ ทั้งระบบการศึกษา และกลไกการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพ ทั้งระดับองค์กรและชุมชนและ ๖) พัฒนากลไกบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพ เพื่อการพัฒนาอย่างต่อเนื่องทั้งนี้ยุทธศาสตร์ดังกล่าวสอดคล้องตามเป้าหมายของแผนแม่บทการเสริมสร้างให้คนไทยมีสุขภาวะที่ดีของยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี

ในยุทธศาสตร์ที่เกี่ยวกับประชาชน ภาครัฐจะบูรณาการแนวคิดการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในระบบการศึกษา และการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชน อย่างไรก็ตามที่ประชุมได้มอบหมายให้มูลนิธิเพื่อผู้บริโภคและศูนย์วิชาการเฝ้าระวังและพัฒนาระบบยา เป็นหน่วยงานหลัก ร่วมกับเครือข่ายผู้ป่วย องค์กรพัฒนาเอกชน และภาคประชาชน จัดทำข้อเสนอบทบาทของภาคประชาชน และข้อเสนอบทบาทภาครัฐในการสนับสนุน เครือข่ายดังกล่าว เพื่อขับเคลื่อนสู่ประเทศใช้ยาอย่างสมเหตุผลต่อไป