ผศ.ดร.กำธร มาลาธรรม คณะแพทยศาสตร์รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ให้ข้อมูลว่า มีการคาดการณ์โดยนักวิชาการของยุโรปว่า สถานการณ์ทั่วโลกในช่วงประมาณปี 2593 ในทุกๆ 3 วินาทีจะมีคนเสียชีวิตเพราะเชื้อดื้อยา 1 คน หรือประมาณ 10 ล้านคนต่อปี โดยครึ่งหนึ่งจะอยู่ในทวีปเอเชีย ส่งผลกระทบทางเศรษฐกิจสูงถึง 3.5 พันล้านล้านบาท

ปัญหาเชื้อดื้อยา สูญเสียมากกว่าที่คิด ถ้าคิดเป็นอัตราการตายจากเชื้อดื้อยาต่อประชากร 1 แสนคน พบว่า อเมริกาตาย 5.3 ต่อประชากร 1 แสนคน ยุโรปตาย 5 ต่อประชากร 1 แสนคน แต่ไทยอยู่ที่ 28.3 ต่อประชากร 1 แสนคน มากกว่าอเมริกาและยุโรปประมาณ 6 เท่า” ผศ.ดร.กำธร กล่าว

ด้าน ภญ.นิธิมา สุ่มประดิษฐ์ จาก สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กล่าวว่า “30 ปีที่ผ่านมา วิวัฒนาการทางการแพทย์ก้าวหน้าไปมาก มีคาร์บาพีเนมส์ (Carbapenems) ซึ่งเป็นยาสุดท้ายที่จะใช้ได้ผลในการรักษาโรคติดเชื้อที่มีความรุนแรงอย่างสูง แต่ปัจจุบันเราก็ยังมีคาร์บาพีเนมส์ตัวเดิมใช้อยู่ สรุปแล้ว 30 ปีที่ผ่านมาที่เชื้อดื้อยารุนแรงมากขึ้น แต่เราไม่มียาปฏิชีวนะชนิดใหม่ออกมาเลย แสดงให้เห็นถึงวิกฤต เหตุผลคือบริษัทยาบอกว่าไม่คุ้มค่ากับการลงทุนศึกษาวิจัยยาเหล่านี้ เพราะพอเชื้อดื้อยา ขายไม่ได้ เขาก็ทำกำไรไม่ได้ เขาก็หันไปลงทุนกับยาเบาหวาน ยาความดันแทน”

ในส่วน ผศ.ภญ.นิยดา เกียรติยิ่งอังศุลี ศูนย์วิชาการเฝ้าระวังและพัฒนาระบบยา (กพย.) ที่เกาะติดประเด็นนี้มานาน กล่าวว่า ตอนนี้สถานการณ์การใช้ยาปฏิชีวนะมีความซับซ้อนขึ้น เพราะไม่ได้ใช้ในคนเท่านั้น แต่เกษตรกรยังนำยาปฏิชีวนะไปใช้ในพืชและสัตว์ด้วย เช่น ส้ม กุ้ง ปลา หมู ไก่ เป็นต้น ทำให้การสื่อสารเรื่องนี้ยากขึ้น ซึ่งที่ผ่านมา กพย. ได้ทำงานอย่างเข้มแข็งในการสั่งสมข้อมูลวิชาการ สร้างความเข้าใจ สร้างเครือข่าย สร้างการสื่อสารเรื่องยากๆ ให้เข้าใจง่ายกับกลุ่มคน คอยเฝ้าระวัง และชี้ปัญหาใหม่ๆ ที่เกิดขึ้น

พื้นที่อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี นับเป็นตัวอย่างความสำเร็จหนึ่ง เกศนีย์ คงสมบูรณ์ เจ้าพนักงานสาธารณสุขอาวุโส สำนักงานสาธารณสุขอำเภอมวกเหล็ก กล่าวว่า ตนและทีมงานทำการรณรงค์ให้ความรู้เกี่ยวกับใช้ยาอย่างสมเหตุสมผลมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน โดยทำงานร่วมกันทั้งระดับอำเภอ องค์การบริหารส่วนตำบล เทศบาล อาสาสมัครสาธารณสุข พยาบาลวิชาชีพ และวิทยุชุมชน

“ปัจจัยความสำเร็จคือการเกาะติดความเข้าใจปัญหาเชื้อดื้อยาว่าร้ายแรงอย่างไร โดยในส่วนสาธารณสุขอำเภอมวกเหล็กมีนโยบายว่า โรงพยาบาลสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ทุกแห่งต้องใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุสมผล โดยเฉพาะใน 3 โรคพื้นๆ อย่างไข้หวัด ท้องเสีย และแผลสะอาด จะไม่มีการจ่ายยาปฏิชีวนะ” เกศนีย์ อธิบาย