สคร.๗ ขอนแก่น เผยมาตรการ “ตั้งด่านชุมชน” ช่วยลดผู้บาดเจ็บ -เสียชีวิตช่วงเทศกาล ได้ถึง ๘๐% พร้อมหนุนทุกพื้นที่ตั้งจุดสกัด หวังลดความสูญเสียจากอุบัติเหตุทางถนน เพื่อทุกคนปลอดภัยต้อนรับเทศกาลปีใหม่
จากข้อมูลของสำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข ในช่วง ๔ ปีที่ผ่านมา (ปี ๒๕๕๔–๒๕๕๗) พบว่ามีผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนสูงถึง๕๗,๙๒๖ คน เฉลี่ยปีละ ๑๔,๔๘๒ คน (๔๐ คน/วัน หรือประมาณเกือบ ๒ คนต่อชั่วโมง) โดยปี ๒๕๕๗ มีผู้เสียชีวิต ๑๕,๐๔๕ คน กลุ่มอายุที่เสียชีวิตมากที่สุด เป็นกลุ่มวัยรุ่น ๑๕–๑๙ ปี เฉลี่ยปีละ ๑,๖๘๗ คน (วันละเกือบ ๕ คน) ซึ่งกลุ่มนี้เป็นกลุ่ม ทีนไดรเวอร์ (Teen Driver) หรือเป็นคนในกลุ่มเจนแซด (GEN Z) คือคนที่เกิดหลังปี ๒๕๔๐ ขึ้นไป (อายุตั้งแต่ ๑๙ ปีลงมา) สาเหตุปัจจัย พบพฤติกรรมเสี่ยงของผู้เสียชีวิต ๗๐% มาจากการดื่มสุราก่อนขับขี่ พบว่า ๖๒% ของผู้เสียชีวิตใช้รถจักรยายนต์เป็นพาหนะ และ ๑ ใน ๓ ของผู้เสียชีวิตไม่สวมหมวกนิรภัย ปัจจัยร่วมที่สำคัญได้แก่ ดื่มแล้วขับ การขับรถเร็ว ตัดหน้ากระชั้นชิด มอเตอร์ไซค์ไม่ปลอดภัยตามลำดับ ประเภทรถที่เกิดอุบัติเหตุสูงสุดคือ รถจักรยานยนต์ รองลงมาคือรถปิคอัพและรถเก๋ง พบถนนสายรองเชื่อมระหว่างหมู่บ้านในเขต อบต. เกิดอุบัติเหตุสูงถึงร้อยละ ๓๕.๓ กระทรวงสาธารณสุข ชี้ “ด่านชุมชน” มีความสำคัญ สามารถลดจำนวนเจ็บ - ตายได้จริง
สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ ๗ ขอนแก่น เผยสถานการณ์ความรุนแรงจากอุบัติเหตุจราจรถือเป็นสาเหตุที่ทำให้คนไทยเสียชีวิตปีละ ๒๒,๐๐๐ คนต่อปี คิดเป็น ๖๐ คนต่อวัน หรือประมาณ ๓ คนต่อชั่วโมง มีอัตราการเสียชีวิตสูงเป็นอันดับ ๒ ของโลก โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลปีใหม่และสงกรานต์เป็นช่วงเวลาที่เกิดอุบัติเหตุสูงกว่าช่วงปกติ โดยอุบัติเหตุที่มีเกิดกับผู้ใช้รถจักรยานยนต์ บนถนนสายรองในชุมชนเป็นถนนที่เชื่อมระหว่างหมู่บ้าน “ด่านชุมชน” จึงมีบทบาทสำคัญในการสกัดความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้น โดยในช่วงเทศกาลสงกรานต์ปี ๒๕๕๘ ที่ผ่านมา มีการจัดตั้งด่านชุมชนจำนวน ๒๐๖ แห่ง ใน ๑๐ จังหวัด ๒๒ อำเภอ ต้นแบบ เพื่อสกัดมิให้ผู้ขับขี่ที่ดื่มสุราออกสู่ถนนใหญ่และตักเตือนผู้มีพฤติกรรมเสี่ยง อาทิ ไม่สวมหมวกและขับรถเร็ว ผลปรากฏออกมาแน่ชัดว่าในพื้นที่นั้นสามารถลดการบาดเจ็บได้ร้อยละ ๘๒ ลดจำนวนผู้บาดเจ็บที่ต้องนอนโรงพยาบาลได้ร้อยละ ๗๗ และพื้นที่ที่ตั้งด่านชุมชนไม่มีผู้เสียชีวิตเลย ซึ่งด่านชุมชน คือจุดตรวจ หรือจุดสกัดบนถนนชุมชน อบต. หมู่บ้าน โดยความร่วมมือของกลุ่มองค์กรต่างๆในชุมชนหลากหลายแบบสหสาขามาร่วมมือกัน เพื่อสกัดกลุ่มเสี่ยงและลดพฤติกรรม เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุทางถนน ป้องปรามพฤติกรรมของประชาชนกลุ่มเสี่ยงในชุมชนดูแลความสงบเรียบร้อยในหมู่บ้าน เช่น การเมาสุรา การขับรถเร็ว การไม่สวมหมวกนิรภัย โดยด่านชุมชน มีหลักในการดำเนินการง่ายๆคือ เบื้องต้นควร เกิดจากการทำข้อตกลงหรือประชาคมหมู่บ้าน มีผู้ปฏิบัติประจำด่านชุมชนมาจาก แกนนำ อาสาสมัคร จิตอาสา กรรมการหมู่บ้าน ซึ่งหลักการในการดำเนินงาน “ด่านชุมชน” คือการใช้หลัก ๓ ต. ดังนี้ ๑. ต.เตรียม เตรียมความพร้อม ร่วมสร้างมาตรการชุมชน ค้นหากลุ่มเสี่ยงและจุดเสี่ยง ร่วมกันจัดทำประชาคมหมู่บ้านกำหนดกฎกติกา สร้างมาตรการป้องกันอุบัติเหตุทางถนน นำมาใช้เป็นธรรมนูญหมู่บ้าน ผ่านการลงมติโดยคนในชุมชน สร้างการยอมรับของคนในชุมชน ๒. ต.ตั้ง ตั้งด่านชุมชน สกัดกลุ่มเสี่ยง เลี่ยงอุบัติเหตุ คือ การกำหนดจุดในการตั้งด่านชุมชน/จุดสกัด เช่นทางเข้าออกชุมชน ทางแยกจุดตัดของถนนที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ ประมาณ ๒-๔ จุดต่อชุมชน หรือจัดลักษณะด่านเคลื่อนที่ก็ได้ และ ๓.ต.ติดตาม ติดตามตรวจสอบมุ่งสู่ความสำเร็จ โดยมีการจัดทีมตรวจสอบประเมินผลและสรุปผลการดำเนินงานในแต่ละวัน สรุปจำนวนครั้งที่เกิดอุบัติเหตุ จำนวนผู้บาดเจ็บ ผู้เสียชีวิต รวมถึงร่วมกันสอบสวนเพื่อวิเคราะห์หาสาเหตุของอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นในชุมชนเพื่อนำมาหาแนวทางแก้ไขและป้องกันในอนาคต