สมัชชาสุขภาพ ๗ /ร่างมติ ๑ การพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อบูรณาการกลไกคุ้มครองเด็ก เยาวชนและครอบครัวจากปจั จัยเสี่ยง หน้าที่ ๑/๓
สมัชชาสุขภาพแห่งชาติครัง้ ที่ ๗

ระเบียบวาระที่ ๒.๑
การพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อบูรณาการกลไกคุ้มครองเด็ก เยาวชน
และครอบครัวจากปัจจัยเสี่ยง
สมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครัง้ ที่เจ็ด
ได้พิจารณารายงานเรื่อง การพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อบูรณาการกลไกคุ้มครองเด็ก
เยาวชน และครอบครัวจากปจั จัยเสี่ยง๑
ตระหนัก ว่าปจั จัยเสี่ยงที่คุกคามเด็ก เยาวชน และครอบครัวในปจั จุบันมีอยู่เป็นจำนวนมาก เป็น
ปญั หาที่ซับซ้อน และยังคงทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ และยังส่งผลให้เด็กและเยาวชนที่ได้รับผลกระทบ
ไม่สามารถมีพัฒนาการทัง้ ด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และปญั ญาที่เหมาะสมอย่างเต็มศักยภาพ ส่งผล
ให้ไม่เกิดสุขภาวะในครอบครัวอย่างแท้จริง
รับทราบ ว่าปจั จัยเสี่ยงที่สำคัญและคุกคามเด็ก เยาวชน และครอบครัวอยู่อย่างต่อเนื่องมีหลาย
รูปแบบ อันได้แก่ ด้านความรุนแรง ด้านการพนัน ด้านสิ่งเสพติด ด้านสุขภาวะทางเพศ ด้านสื่อที่ไม่
ปลอดภัยและสร้างสรรค์ ด้านเด็กกำพร้า ด้านแรงงานและการค้ามนุษย์ ด้านความยากจน ด้านความ
พิการ ด้านชาติพันธุ์ ด้านเด็กในกระบวนการยุติธรรม เป็นต้น
รับทราบและชืน่ ชมว่า ประเทศไทยได้ดำเนินงานด้านเด็ก เยาวชน และครอบครัวที่สอดคล้องกับ
นโยบายหรือแนวปฏิบัติร่วมกันในระดับนานาชาติ และมีมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติที่เกี่ยวข้องกับการ
คุ้มครองเด็ก เยาวชน และครอบครัวจากปจั จัยเสี่ยงหลายมติ ตั้งแต่สมัชชาสุขภาพแห่งชาติครัง้ ที่ ๑ ปี
๒๕๕๑ จนถึงสมัชชาสุขภาพแห่งชาติครัง้ ที่ ๕ ในปี ๒๕๕๕ รวม ๕ มติ พร้อมทั้งมีกลไกด้านกฎหมาย
จำนวนไม่น้อยที่คุ้มครองเด็ก เยาวชน และครอบครัวจากปัจจัยเสี่ยง โดยมีหน่วยงานตามกฎหมายที่
21 ทำงานอยู่ทัง้ ในระดับชาติและระดับท้องถิ่น แต่พบว่ามีข้อจำกัด ที่ยังขาดกลไกติดตามภาพรวมของการ
คุ้มครอง เด็ก เยาวชน และครอบครัว เพื่อให้กลไกทัง้ ในระดับชาติ และระดับท้องถิ่น สามารถดำเนินการ
ตามมติสมัชชาสุขภาพได้
กังวล ว่าการแก้ปัญหาด้านปัจจัยเสี่ยงผ่านกลไกระดับชาติและระดับท้องถิ่นยังต้องเผชิญ
อุปสรรคหลายประการ ทัง้ ด้านความไม่ชัดเจนของหน้าที่และความรับผิดชอบของหน่วยงานต่างๆ ด้าน
การประสานงานและเชื่อมโยงงานของหน่วยงาน ด้านทัศนคติ ค่านิยม และการไม่รู้สิทธิ หน้าที่ของ
เจ้าหน้าที่รัฐและประชาชนในสังคม ด้านการตีความกฎหมาย ตลอดจนด้านเนื้อหาของกฎหมายที่ไม่ทัน
ต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพปญั หาที่เป็นปจั จัยเสี่ยงในสังคม
ตระหนัก ว่าหากมีการวางแผนยุทธศาสตร์ให้เกิดการบูรณาการกลไกคุ้มครองเด็ก เยาวชน และ
ครอบครัวจากปจั จัยเสี่ยงโดยใช้ความรู้และฐานข้อมูลในแต่ละชุมชนเป็นพื้นฐาน มีการสร้างทัศนคติและ
ค่านิยมที่ถูกต้อง และจัดกระบวนการกลไกที่มีประสิทธิภาพในการหลอมรวมให้สังคมทุกภาคส่วนเข้ามา
เรียนรู้เพื่อดำเนินการส่งเสริมและพัฒนา ป้องกัน สงเคราะห์ช่วยเหลือ และเฝ้าระวังปจั จัยเสี่ยงร่วมกัน
๑ เอกสารสมัชชาสุขภาพ ๗ / หลัก ๑
สมัชชาสุขภาพ ๗ / ร่างมติ ๑
สมัชชาสุขภาพ ๗ /ร่างมติ ๑ การพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อบูรณาการกลไกคุ้มครองเด็ก เยาวชนและครอบครัวจากปจั จัยเสี่ยง หน้าที่ ๒/๓
อย่างต่อเนื่องเป็นระบบ ทัง้ ระดับชาติและระดับท้องถิ่น และสนับสนุนส่งเสริมซึ่งกันและกัน จะสามารถ
คุ้มครองเด็ก เยาวชน และครอบครัวจากปจั จัยเสี่ยงได้อย่างมีประสิทธิภาพและยัง่ ยืน
จึงมีมติดังต่อไปนี้

๑. เห็นชอบร่างข้อเสนอยุทธศาสตร์เพื่อบูรณาการกลไกการคุ้มครองเด็ก เยาวชน และ
ครอบครัว จากปจั จัยเสี่ยง(พ.ศ.๒๕๕๘ – ๒๕๖๐) ตามภาคผนวกแนบท้ายมตินี้

๒. ระดับชาติ
๒.๑ ขอให้กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมัน่ คงของมนุษย์ พิจารณาจัดตั้งคณะทำงาน
บูรณาการนโยบายและกำกับดูแลกลไกการคุ้มครองด้านเด็ก เยาวชน และครอบครัว ซึ่งประกอบด้วย
เลขานุการของคณะกรรมการตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องทุกฉบับ โดยมีหน้าที่สร้างความเชื่อมโยงเชิง
นโยบายและแนวทางการปฏิบัติงานระหว่างหน่วยงาน คณะกรรมการ และภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ให้เกิด
ผลสัมฤทธิอ์ ย่างมีประสิทธิภาพ และกำกับดูแลให้สามารถคุ้มครองเด็ก เยาวชน และครอบครัวจากปจั จัย
เสี่ยงตามมาตรฐานที่กำหนดในกฎหมายแต่ละฉบับได้อย่างทัว่ ถึง ลดความซ้ำซ้อนบางส่วน และเพิ่มการ
สนับสนุนงานซึ่งกันและกันของหน่วยงานและการปฏิบัติงานตามนโยบายของคณะกรรมการด้านเด็ก
เยาวชน และครอบครัวในระดับต่างๆ พร้อมทัง้ ติดตาม ประเมินผลการทำงานของกลไกการคุ้มครองเด็ก
เยาวชน และครอบครัวให้เกิดประสิทธิภาพ อย่างยัง่ ยืน โดยดำเนินการให้เป็นไปตามข้อเสนอ
ยุทธศาสตร์เพื่อบูรณาการกลไกการคุ้มครองเด็ก เยาวชน และครอบครัว จากปจั จัยเสี่ยง ตามภาคผนวก
แนบท้ายมตินี้ ภายใน ปี พ.ศ.๒๕๕๘

๒.๒ ขอให้กระทรวงมหาดไทย โดยกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ทบทวนและปรับปรุง
กฎหมาย และระเบียบปฏิบัติ เพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสามารถดำเนินงาน และสนับสนุนการ
ดำเนินงานของเครือข่ายที่ทำงานด้านการคุ้มครองเด็ก เยาวชน และครอบครัวจากปจั จัยเสี่ยง ทั้งจาก
ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ตลอดจนศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชน (ศพค.) ได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ มีทรัพยากรในการปฏิบัติงานที่เพียงพอ และเป็นไปตามมาตรฐานการคุ้มครองเด็ก
เยาวชน และครอบครัวจากปจั จัยเสี่ยงที่กำหนดในกฎหมายแต่ละฉบับ

๒.๓ ขอให้สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สำนักงานกองทุน
สนับสนุนการวิจัย (สกว.) สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล
(สสร.) และกองทุนวิจัยและพัฒนากิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม เพื่อ
ประโยชน์สาธารณะ (กทปส.) สนับสนุนการพัฒนาองค์ความรู้ด้านการบูรณาการกลไกคุ้มครองเด็ก
เยาวชนและครอบครัว จากปจั จัยเสี่ยง ในระดับต่างๆ อย่างครบถ้วน

๓. ระดับท้องถิ่น

๓.๑ ขอให้ผู้ว่าราชการจังหวัดทุกจังหวัด รวมทัง้ กรุงเทพมหานคร จัดตั้งคณะทำงานบูรณา
การกลไกคุ้มครองเด็กเยาวชน ครอบครัวระดับจังหวัดร่วมกับตัวแทนหน่วยงานรัฐ เอกชน และภาค
ประชาสังคมด้านเด็ก เยาวชน และครอบครัว โดยให้พัฒนาสังคมและความมัน่ คงของมนุษย์จังหวัด
(พมจ.) /สำนักพัฒนาสังคม กรุงเทพมหานคร เป็นฝ่ายเลขานุการ คณะทำงานมีบทบาทหน้าที่ จัดทำ
แผนยุทธศาสตร์เพื่อการบูรณาการระดับจังหวัด และกรุงเทพมหานคร เพื่อบริหารจัดการ และติดตาม
ประเมินผล ตลอดจนเพิ่มประสิทธิภาพศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชน (ศพค.) ทัง้ ในเขตเมืองและชนบท

สมัชชาสุขภาพ ๗ /ร่างมติ ๑ การพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อบูรณาการกลไกคุ้มครองเด็ก เยาวชนและครอบครัวจากปจั จัยเสี่ยง หน้าที่ ๓/๓
เครือข่ายภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ให้สามารถเป็นกลไกระดับพื้นที่ที่ส่งเสริมความเป็น
ครอบครัว ดูแลป้องกันปจั จัยเสี่ยงสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อเด็ก เยาวชน และครอบครัว และมีความเป็น
อิสระมากยิ่งขึ้น โดยดำเนินการให้สอดคล้องกับข้อเสนอยุทธศาสตร์เพื่อบูรณาการกลไกการคุ้มครอง
เด็ก เยาวชน และครอบครัวจากปจั จัยเสี่ยง(พ.ศ.๒๕๕๘ – ๒๕๖๐) ตามภาคผนวกแนบท้ายมตินี้

๓.๒ ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นดำเนินการ และสนับสนุนการปฏิบัติงานของเครือข่าย
ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ด้านการคุ้มครองเด็ก เยาวชน และครอบครัว โดยมุ่งเน้นให้
ครอบคลุมงาน ๔ ด้าน ได้แก่ ๑) ด้านการส่งเสริมและพัฒนา ๒) ด้านการป้องกัน ๓) ด้านการเฝ้าระวัง
ปจั จัยเสี่ยงในเด็ก เยาวชน และครอบครัวอย่างครบถ้วนและมีประสิทธิภาพ และ ๔) ด้านการสงเคราะห์
ช่วยเหลือเยียวยา

๔. ขอให้เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติรายงานความก้าวหน้าต่อสมัชชาสุขภาพ
แห่งชาติ ครัง้ ที่ ๑๐