ประชาชาติธุรกิจ ฉบับวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2554

          เครืออิตาเลียนไทยเตรียมผุดโปรเจ็กต์ “เหมืองโปแตชใต้ดิน”อุดรธานี หลังทุ่มซื้อกิจการต่อในพื้นที่กว่า 2.6 หมื่นไร่ เงินลงทุนรวม 2.4 หมื่นล้านบาท ล่าสุดยังตั้งกองทุนจ่าย”ค่าลอดใต้ถุน” ให้ชาวบ้านเพิ่มอีก 1,300 ล้านบาท เร่งทำ EHIA หลังยื้อมานานกว่า 30 ปี มั่นใจจากนี้อีก 2 ปีแล้วเสร็จแน่

          นายวิสุทธิ์ จิราธิยุต ผู้จัดการใหญ่บริษัท เอเซีย แปซิฟิค โปแตซ คอร์ปอเรชั่น จำกัด เปิดเผย “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า แผนพัฒนาโครงการเหมืองแร่โปแตช จังหวัดอุดรธานี ขั้นตอนล่าสุดได้จัดทำรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อมและสุขภาพอนามัย (EHIA)ขอประทานบัตรดำเนินกิจการเหมืองแร่โปแตช จะพยายามดำเนินการให้แล้วเสร็จภายใน 2 ปี จากนั้นจึงเริ่มก่อสร้างโครงการได้

          โครงการพัฒนาเหมืองแร่โป แตชนั้นเริ่มมาตั้งแต่ปี 2524 เป็นการร่วมทุนระหว่างนักลงทุนไทยกับแคนาดาที่ยืดเยื้อมานานถึง 30 ปี เนื่องจากเป็นโครงการทำเหมืองใต้ดิน ชุมชนรอบพื้นที่จึงหวั่นเกรงจะเกิดความไม่ปลอดภัยต่อผู้อยู่อาศัยบนพื้นที่ ดินรวมทั้งเป็นโครงการขนาดใหญ่อาจสร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม จึงเกิดกระแสคัดค้านการก่อสร้างฟ้องร้องกันมาตลอด

          ขณะที่บริษัทที่ได้รับสิทธิ์ทำโครงการในช่วงที่ผ่านมาต้องปรับเปลี่ยนผู้ถือหุ้นหลายครั้ง จนล่าสุดบริษัท สินแร่เมืองไทย จำกัด ในเครือบริษัท อิตาเลียนไทย ดีเวล๊อปเมนต์ จำกัด (มหาชน)ได้นำเงินกว่า 3,000 ล้านบาทเข้าซื้อกิจการดังกล่าว ปัจจุบันถือหุ้นอยู่มากที่สุด 90% กระทรวงการคลังถือหุ้นส่วนที่เหลือเพียง 10%

          “แม้โครงการจะยืด เยื้อมานาน แต่บริษัทยังยืนยันเดินหน้าโครงการต่อโดยพยายามทำความเข้าใจกับชาวบ้านถึงผล ประโยชน์ของโครงการ รวมถึงระบบควบคุมจัดการด้านสิ่งแวดล้อมความปลอดภัยที่ได้มาตรฐาน นอกจากนั้นยังได้จัดตั้งกองทุนหลายกองทุนชดเชยให้กับประชาชนในพื้นที่ ด้วย”นายวิสุทธิ์กล่าว

          ล่าสุดทางสินแร่เมืองไทยได้ตั้งกองทุน แบบสมัครใจ มอบค่าตอบแทนแก่เจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินในพื้นที่ประทานบัตร หรือ “ค่าลอดใต้ถุน”วงเงิน 1,300 ล้านบาท แบ่งเป็น 4 ช่วงได้แก่ ช่วงที่ 1 เมื่อทำรังวัดเสร็จสิ้นจ่ายไร่ละ 1,000 บาท งวดที่ 2 เมื่อได้รับประทานบัตรจ่ายไร่ละ 1,500 บาทงวดที่ 3 ระยะเวลาก่อสร้าง 3 ปี จ่ายไร่ละ 500 บาท/ปี งวดที่ 4 ระยะเวลาการผลิตแร่จ่ายไร่ละ 2,000 บาท/ปี โดยให้เจ้าที่ดินมาขึ้นทะเบียนแสดงกรรมสิทธิ์เพื่อรับเงินชดเชย ปี 2554 เริ่มทยอย จ่ายไปแล้ว 4 ครั้ง 563 รายรวม 6.5 ล้านบาท สำหรับ โครงการมีพื้นที่ 26,446 ไร่ครอบคลุม 2 อำเภอคือ อำเภอเมืองกับประจักษ์ศิลปาคม พื้นที่ขอประทานบัตรมี 2 ส่วนคือ เหมืองใต้ดินลึก 350 เมตร ในพื้นที่กว่า 24,000 ไร่ และโรงแร่ผิวดินบนพื้นที่ 1,250 ไร่ แหล่งแร่โปแตชอุดรธานี มีปริมาณแร่สำรอง118 ล้านตัน อายุประทานบัตร 22 ปีเงินลงทุน 24,000 ล้านบาท เริ่มต้นจากกำลังการผลิตแร่โปแตชปีละ 2 ล้านตัน ซึ่งหากบริษัทผลิตได้ รัฐบาลจะมีรายได้ค่าภาคหลวง 7% ตลอดอายุประทานบัตร 22 ปี รวมทั้งสิ้น 31,000 ล้านบาท “ปัจจุบันประเทศไทยนำเข้าปุ๋ยโปแตชจากต่าง ประเทศปีละกว่า500,000 ตัน/ปี หากผลิตได้เองจะลดนำเข้าลงปีละ 6,000 ล้านบาท มีรายได้จากการส่งออกโปแตชอีกปีละกว่า18,000 ล้านบาท (จากราคา 400 เหรียญสหรัฐ/ตัน)”

          อย่างไรก็ตาม เรื่องนี้มีการตั้งข้อสังเกตจากชุมชนว่า ถึงแม้บริษัทจะจัดตั้งกองทุนจ่ายค่าลอดใต้ถุนและจ่ายไปบ้างแล้ว แต่ก็ยังมีชาวบ้านบางกลุ่มไม่เห็นด้วย เพราะยังเชื่อว่าบริษัทอาจหวังผลให้เชื่อตามข้อมูลเพื่อผลักดันโครงการให้ เกิดเร็วขึ้น เมื่อเปรียบเทียบเงินที่ได้กับความปลอดภัยและผลกระทบอาจไม่คุ้มก็ได้