คนเป็นมะเร็งมากขึ้นเรื่อย ๆ ก็เพราะคนไทยอายุยืนขึ้น มะเร็งเป็นโรคแห่งความเสื่อม อัตราการเกิดมะเร็งจะสูงขึ้นตามอายุ ถ้าเราอายุเกินร้อยปี ทุกคนก็คงจะเป็นมะเร็งที่ใดที่หนึ่ง ในที่สุด การรักษาก็ดีขึ้น มีคนรอดมาเล่าเรื่องราวให้เพื่อนฟังมากขึ้น เราจึงรู้สึกเหมือนว่า มะเร็งเพิ่มขึ้นอย่างมากมาย แต่ที่จริงเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยเท่านั้น โดยภาพรวมแล้ว คนไทยเป็นมะเร็งน้อยกว่าประเทศอื่นทั่วโลก คือเพียง 143 รายต่อประชากรแสนคนต่อปี น้อยกว่าค่าเฉลี่ยทั่วโลก (182 ต่อแสน) อัตราตายจากมะเร็งของคนไทยก็น้อยกว่าประเทศอื่น คือ 104 รายต่อประชากรแสนคนต่อปี เป็นอันดับที่ 91 ของโลก (จาก 196 ประเทศ) การที่มะเร็งเป็นสาเหตุอันดับหนึ่งของสาเหตุตายของคนไทย และประเทศที่เจริญแล้วทั้งหลาย ก็เป็นเรื่องดีแล้ว หรือว่าคนควรจะตายมากที่สุดด้วยเหตุอื่น เช่น อุบัติเหตุ ฆาตกรรมหรือ โรคหัวใจ

ทำไมคนไทยจึงเป็นมะเร็งน้อย ก็เพราะเรามีการสูบบุหรี่น้อยกว่าประเทศอื่น บุหรี่เป็นสาเหตุที่สำคัญที่สุดในการเกิดมะเร็ง ด้วยการรณรงค์ต่อเนื่องของ มูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ และ สสส. อัตราสูบบุหรี่ของชายไทยขณะนี้เหลือเพียง 37.4% และผู้หญิงเพียง 2% สูบบุหรี่ แต่ตัวเลขนี้ยังไม่ดีพอ เราพึงช่วยกันรณรงค์ต่อเนื่อง และสนันสนุนมาตรการที่ได้ผล คือ การเพิ่มการเก็บภาษีบุหรี่ให้แพงขึ้นเรื่อย ๆ เพิ่มพื้นที่ปลอดบุหรี่ ขัดขวางการโฆษณา มิให้เด็กรุ่นใหม่เข้าถึง และคนเก่าเลิกสูบไปเอง

นอกจากบุหรี่แล้ว ความอ้วนก็เพิ่มความเสี่ยงของมะเร็ง การกินเหล้าก็เพิ่มความเสี่ยงมะเร็ง อาหารบางอย่างก็เพิ่มความเสี่ยงมะเร็ง การชวนกันออกกำลัง ลดน้ำหนัก การงดเหล้าบุหรี่ รณรงค์อาหารปลอดภัย งดอาหารปิ้งย่าง งดปลาก้อยปลาดิบ และอาหารปนเปื้อนสารเคมี รณรงค์ลดแป้งและน้ำตาล ย่อมลดความเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งก่อนวัย และลดความเสี่ยงเบาหวาน และโรคเรื้อรังอื่น ๆ ด้วย

มะเร็งสำคัญสามารถป้องกันได้ด้วยวัคซีน วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี จะป้องกันเด็กรุ่นใหม่ มิให้เป็นมะเร็งตับ มีการฉีดวัคซีนนี้ให้เด็กรุ่นใหม่ทุกคนมาแล้วเกือบ 30 ปี วัคซีนเอ็ชพีวี จะป้องกันเด็กหญิงรุ่นใหม่จากมะเร็งปากมดลูก ทุกคนเริ่มเข้าถึงวัคซีนนี้แล้ว แต่ต้องรอเวลาอีกหลายสิบปี กว่าที่มะเร็ง 2 อย่างนี้จะลดลง ถึงแม้เราจะดูแลสุขภาพ เราก็ไม่สามารถป้องกันมะเร็งได้ทุกชนิด และถ้าตรวจพบระยะแรก ๆ จะสามารถหายขาดได้ เราจะรอให้มีอาการก่อนไม่ได้ ต้องพาตัวเองไปรับการ ตรวจกรอง หามะเร็ง มะเร็งที่ตรวจกรองได้ มีไม่กี่ชนิด คือมะเร็งเต้านม มะเร็งปากมดลูก และมะเร็งลำไส้ใหญ่ สตรีทุกคนที่ยังมีสุขภาพดี ไม่เจ็บป่วย ควรไปตรวจภายในเพื่อหามะเร็งปากมดลูกทุก 5 ปี ตั้งแต่อายุ 35 ปีขึ้นไป พึงเรียนรู้วิธีตรวจเต้านมด้วยตนเอง หรือรับการตรวจเอกซเรย์ แมมโมแกรม ทุก 2 ปี ตั้งแต่อายุ 40 ปีขึ้นไป และผู้ชายทุกคนแม้ยังมีสุขภาพดี ควรรับการตรวจหามะเร็งลำไส้ใหญ่ ด้วยการ ส่องกล้องทางทวารหนักทุก 5 ปี ตั้งแต่อายุ 50 ปีขึ้นไป