สช.พร้อมภาคีเครือข่ายทั่วประเทศ ค้านต่อใบอนุญาตใช้ “พาราควอต” ดับฝันอาหารปลอดภัย-สุขภาพคนไทย “เคว้ง”

เวทีสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 10 เปิด-ปิด อย่างยิ่งใหญ่และ ใหญ่ยิ่ง สมศักดิ์ศรีของนโยบายสาธารณะเพื่อปฏิรูปสังคมสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน ซึ่งเริ่มตั้งแต่เวลา 09.00 น. ของวันที่ 20 ธันวาคม 2560 ณ.อาคารอิมแพ็ค ฟอรั่ม เมืองทองธานี จ.นนทบุรี ภายใต้แนวคิด “10 ปี พรบ.สุขภาพแห่งชาติ สู่สังคมสุขภาวะ” เปิด-ปิด โดย นายแพทย์ศุภกิจ ศิริลักษณ์ ประธานกรรมการจัดสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ มีพิธีประกาศธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ โดย พระพรหมวชิรญาณ เจ้าอาวาสวัดยานนาวา กรรมการมหาเถรสมาคม (มส.) ในฐานะประธานคณะกรรมการฝ่ายสาธารณสงเคราะห์ของมหาเถรสมาคม มี พลเอกฉัตรชัย สาริกัลยะ รองนายกรัฐมนตรี ประธานกรรมการสุขภาพแห่งชาติคนใหม่ และ ศ.คลีนิค เกียรติคุณ นพ.ปิยะสกล สกลสัตยาทร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าวปาฐกถา. สมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 10 พ.ศ.2560 มีฉันทมติเห็นชอบ 4 ประเด็นนโยบาย “เพิ่มกิจกรรมทางกาย-พัฒนาพื้นที่เล่น-การป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด-การจัดการขยะมูลฝอย” เตรียมเสนอคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติสานต่อการขับเคลื่อนเชิงนโยบาย พร้อมสานพลังภาคีเครือข่ายขับเคลื่อนสู่การปฏิบัติ โดยสมัชชาสุขภาพแห่งชาติปีนี้ มีผู้เข้าร่วมกว่า 2,200 คน จาก 250 กลุ่มเครือข่ายทั่วประเทศ มีระเบียบวาระใหม่ที่เสนอเข้าพิจารณาหาฉันทมติใน 4 ประเด็น สำคัญ ได้แก่ 1.การส่งเสริมให้คนไทยทุกช่วงวัยมีกิจกรรมทางกายเพิ่มขึ้น 2.ชุมชนเป็นศูนย์กลางในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด 3.การพัฒนาพื้นที่เล่นสร้างเสริมสุขภาวะของเด็กปฐมวัยและวัยประถมศึกษา และ 4.การจัดการขยะมูลฝอยในชุมชนแบบมีส่วนร่วมอย่างยั่งยืน นอกจากนี้ยังมีการรายงานและประกาศชื่นชมรูปธรรมความสำเร็จจากการขับเคลื่อนมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติทั้งระดับชาติและพื้นที่ ตลอดจนการเสวนานโยบายสาธารณะในประเด็นที่หลากหลายรวมถึงกิจกรรมในลานสมัชชาสุขภาพที่สะท้อนดอกผลความสำเร็จของ พรบ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2550 ผ่านตลาดนัดสุขภาวะ-นิทรรศการมีชีวิต.

นพ.พลเดช ปิ่นประทีป เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ กล่าวในหัวข้อ “สมัชชาสุขภาพแห่งชาติสู่ทศวรรษที่ 2: มองให้ไกล ไปให้ถึง” ว่าความสำเร็จของกระบวนการสมัชชาสุขภาพแห่งชาติในทศวรรษแรก คือสามารถเปลี่ยนวิธีคิดของผู้คนให้หันมองเรื่องสุขภาพในมิติที่กว้าง มุ่งสู่แนวทาง “สร้างนำซ่อม” และนำเสนอเครื่องมือตาม พรบ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2550 ทั้งสมัชชาสุขภาพ ธรรมนูญระบบสุขภาพ การประเมินผลกระทบด้านสุขภาพ (HIA) และสิทธิและหน้าที่ด้านสุขภาพ มาใช้พัฒนานโยบายสาธารณแบบมีส่วนร่วมของภาคี เอกชน วิชาการ/วิชาชีพ และประชาสังคม โดยใช้อำนาจอ่อนไม่ใช้อำนาจสั่งการ สร้างความสมานฉันท์สู่การพัฒนาร่วมกัน

นพ.พลเดชฯ กล่าวอีกว่า ในทศวรรษที่สองต่อจากนี้ สมัชชาสุขภาพแห่งชาติจะมุ่งเน้นสู่วิสัยทัศน์ 4 ด้านหลัก คือ 1.ยกระดับสมัชชาสุขภาพ หนุนให้เป็นเครื่องมือปฏิรูปประเทศด้านต่าง ๆ ทั้งเรื่องสาธารณสุข สังคม สิ่งแวดล้อม โดยสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) ได้เตรียมการรองรับเรื่องนี้แล้ว 2.สมัชชาสุขภาพจะเป็นเครื่องมือสานพลังพลเมืองในประเด็นที่แก้ไขได้ยาก แม้จะมีนโยบายแล้วก็ยังไม่สามารถขับเคลื่อนได้ ไม่ว่าจะเป็นปัญหาขยะ ยาเสพติด อุบัติเหตุ จราจรฯ 3.การพัฒนาสมัชชาในรูปแบบ/ประเด็นอื่น ๆ ที่กว้างขึ้น อย่างเช่น สมัชชาพลเมือง สมัชชาเด็กเยาวชน สมัชชาสิ่งแวดล้อม สมัชชาชุมชนท้องถิ่น เพื่อนำสู่สมัชชาสุขภาพแห่งชาติต่อไป 4.ต้องพัฒนารูปแบบสมัชชาสุขภาพแห่งชาติสู่ “สมัชชา 4.0” นำระบบออนไลน์มาใช้เชื่อมโยงกับภาคีจังหวัดต่าง ๆ และมีตัวแทนของคนสามวัย คือ คนรุ่นใหม่ วัยกลางคน และกลุ่มผู้สูงวัย ตามแนวคิด “ทันสมัยและไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง” เป็นการแสดงให้เห็นดุลยภาพและพลานุภาพใหม่ว่า ประชาชนได้รอคอยการเมืองหรือประชาธิปไตยแบบตัวแทนอย่างเดียว แต่เราลุกขึ้นมาทำประชาธิปไตยที่กินได้ กำหนดได้ด้วยตัวเราเอง พร้อมแสดงจุดยืนร่วมกันกับผู้เข้าร่วมกว่า 2,200 คน จาก 250 กลุ่มภาคี เครือข่ายทั่วประเทศที่ต่างไม่เห็นด้วยกับกรมวิชาการการเกษตรและกรมโรงงานอุตสาหกรรมที่จะยืนยันร่วมกันกับ (สช.) ค้านต่อใบอนุญาตใช้ “พาราควอต” เพราะไม่เห็นด้วยที่กรมวิชาการเกษตร ต่ออายุการใช้ พาราควอต ทั้งที่รู้เป็นสารเคมีอันตราย ขัดมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติซึ่งทุกภาคส่วนทั่วประเทศร่วมกำหนดและขับเคลื่อน ด้านอนุกรรมการขับเคลื่อนมติสมัชชาสุขภาพฯ ปลุกสังคมไทยลุกขึ้นต้าน เพื่อร่วมสร้างสังคมสุขภาวะ ยันผลการศึกษายืนยันชัดทำลายสุขภาพ

จากกรณีที่กรมวิชาการเกษตรต่ออายุการใช้ “พาราควอต”ซึ่งเป็นสารเคมีอันตรายต่อไปอีก 6 ปี แม้ว่าคณะกรรมการขับเคลื่อนปัญหาการใช้สารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืชที่มีความเสี่ยงสูง ซึ่งมี ศ.คลินิกเกียรติคุณ นพ.ปิยะสกล สกลสัตยาทร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เป็นประธาน เคยเสนอให้ยกเลิกการใช้และนำพาราควอตไปแล้ว เนื่องจากส่งผลกระทบต่อสุขภาพของผู้บริโภคนั้น

นายแพทย์พลเดช ปิ่นประทีป เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ เปิดเผยต่อไปว่า การต่ออายุใบอนุญาตใช้สารเคมีเกษตร “พาราควอต” จะส่งผลกระทบต่อสุขภาพของคนไทยอย่างมาก ซึ่งสมัชชาสุขภาพแห่งชาติที่มีภาคีเครือข่ายจากทุกภาคส่วนทั่วประเทศ ประกอบด้วย ภาครัฐ ภาคเอกชน ภาควิชาการ และภาคประชาสังคม ได้ร่วมกันผลักดันนโยบายเพื่อยกเลิกการใช้สารเคมีอันตรายในการปลูกพืช และพัฒนาแนวทางอาหารปลอดภัยอย่างต่อเนื่องมาตลอด 10 ปี จึงไม่เห็นด้วยกับการอนุญาตให้ใช้พาราควอตอีกต่อไป ภาคีเครือข่ายสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ต้องการเห็นมาตรการแก้ปัญหาสารเคมีที่ใช้ในภาคเกษตรอย่างยั่งยืน ประเทศไทยซึ่งเคยมีความอุดมสมบูรณ์ในอดีต ปัจจุบันกลับถูกมองว่าเป็นแผ่นดินอาบยาพิษ เพราะใช้สารเคมีการเกษตรกันมากมายและแพร่หลาย แม้รายการสารเคมีที่เป็นอันตรายจริง ๆ อาจมีเพียงจำนวนหนึ่งเท่านั้น แต่หนึ่งในนั้นก็คือพาราควอต จึงมีมติให้หน่วยงานที่รับผิดชอบยกเลิกการนำเข้ามาใช้ขึ้นทะเบียน และจำหน่ายพาราควอต เพื่อดูแลสุขภาวะของประชาชนและผู้บริโภค รวมถึงตลาดสินค้าเกษตรส่งออกด้วย

นายแพทย์พลเดชฯ ย้ำว่า สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) จะทำหนังสือยื่นคัดค้านเรื่องนี้อย่างเป็นทางการไปยังกรมวิชาการเกษตร และกรมโรงงานอุตสาหกรรม ซึ่งเป็นเลขานุการคณะกรรมการวัตถุอันตรายที่เป็นผู้ต่ออายุพาราควอตต่อไป เพื่อยืนยันว่าการกำหนดนโยบายใด ๆ ของรัฐต้องคำนึงถึงสุขภาพประชาชนเป็นหลักสำคัญ ในการประชุมสมัชชาสุขภาพแห่งชาติครั้งที่ 10 พ.ศ.2560 ที่จัดขึ้นเมื่อวันที่ 20-22 ธันวาคม 2560 นี้ คณะทำงานขับเคลื่อนมติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ กลุ่มประเด็นเกษตรและอาหาร ก็รายงานผลการทำงานเพื่อให้ภาคีเครือข่ายได้รับรู้ผ่านทางนิทรรศการและเวทีเสวนาต่าง ๆ ให้สังคมตื่นตัวและร่วมกันแสดงพลังต่อต้าน และหาทางออกต่อไป